یکی از وظایفی که اسلام برعهده مرد نسبت به خانواده اش می گذارد، تعلیم احکام و تربیت خانواده است. آشنا ساختن همسر به احکام دینی و تعلیم معارف اعتقادی اسلام و مطالب اخلاقی دین از وظایف حتمی شوهر است…   

یکی از وظایفی که اسلام برعهده مرد نسبت به خانواده اش می گذارد، تعلیم احکام و تربیت خانواده است. آشنا ساختن همسر به احکام دینی و تعلیم معارف اعتقادی اسلام و مطالب اخلاقی دین از وظایف حتمی شوهر است. به این آیه قرآن کریم توجه کنید:«یا ایها الذین آمنوا قوا انفسکم و اهلیکم ناراً وقودها الناس و الحجارة ».(1) یعنی ای اهل ایمان، خودتان و خانواده خود را از آتش جهنم که آتشگیره آن، خود مردم و سنگ است، نگاه بدارید.

امام صادق(علیه السّلام) فرمود:«وقتی که آیه مذکور نازل شد یکی از مسلمانان به گریه افتاد و گفت: من از این که خودم را از آتش محفوظ بدارم، ناتوانم، در عین حال مأمور شده ام که اهل بیتم را نیز از دوزخ نگه دارم!!».

ادامه »

(1)پیش از شرح و توضیح آیاتی که درباره تنبیه بدنی بانوان است، و پذیرش یا نپذیرفتن این موضوع ، بیان پیشگفتار لازم است:
تنبیه بدنی زن از پدیده های اجتماعی، بدون محدودیت زمانی و مکانی است و در تمامی جوامع و فرهنگ ها وجود دارد. چنان که ویژه روستائیان نبوده، حتی در پیشرفته ترین جامعه ها دیده می شود، تا بدان حد که اکنون در اروپا « جمعیت زنان کتک خورده » تأسیس شده، به دفاع و چاره جویی می پردازند. در فرانسه دو میلیون زن از شوهران خود کتک خورده اند ، یعنی یک چهارم شمار زنان.(2)
از این رو شماره تلفنی در اختیار بانوان قرار گرفته تا به طور رسمی از آنان حمایت کند.
تبارشناسی
تنبیه بدنی بانوان ، ریشة بشری داشته، در شمار بیماری های اجتماعی و ناهنجاری های روانی است و برای درمان آن مشارکت و همفکری جامعه شناسان و روان شناسان و رهبران مذهبی لازم است. بنابراین می باید آیه 34 سوره نساء را در فضای مردم شناسانه و روانی و مذهبی بازخوانی کنیم.
توجه به شرایط زمان و مکان
تحلیل تاریخی، و روان شناسانة این حکم برای پی بردن به معنای درست آیه، نیز حکمت و هدف دستور الهی لازم است. بنابر برخی تفسیرها از آیه ، تنبیه زن توسط شوهر روا است اما برخی از قرآن پژوهان و مفسران، این برداشت را نپذیرفته ، توجه به شرایط زمان و مکان حکم را ضروری می دانند. در پاسخ ، نظر کسانی که تنبیه بدنی را نمی پذیرند، به همراه دلیل های آنان آمده ، معنای مورد قبولشان گزارش شده است.

ادامه »

مرحوم حضرت آیت الله العظمی بهجت می فرمود: انجام طاعت و ترک معصیت به حسب ظاهر مشکل است، و سلمان شدن مشکل، بلکه کالمحال است، و لذا غیر از معصومین-علیهم‌السلام- همه به ترک طاعت و فعل معصیت مبتلا هستیم و معصوم بودن مثل این که نشدنی است، ولی در افراد بشر، شمر هم بسیار است؛ اما آیا چیزی هست که مطلب* را آسان کند؟

از اموری که خیلی سهل الموونه و آسان است – ولو عمل بر خلاف قول باشد- این است که انسان ملاحظه کند و ببیند اگر ملتزم به طاعت و تارک معصیت باشد، ایا حال او مثل صورتی است که ترک طاعت و فعل معصیت می کند و آیا این حال مثل حالت اول است، یا خیر؟ فرض کنید اگر انسان نزد رییس جمهور یا هر رییس مطلق، مقرب باشد، این برای او بهتر است و یا این که نزد یک فقیر تهی است و محروم؟! آیا خوب است به ذاتی که موت و حیات و مرض و صحت و غنا و فقر به دست او است مراجعه کنیم و رابطه‌ی دوستی داشته باشیم، یا با کسی که خود محتاج و ناتوان و بیچاره است؟!

ادامه »

ستورات و پاداش‌های الهی در مورد مردان آمده و زن در مورد پاداش بی نسیب است. حتی اسامی و افعال مربوط به خداوند هم به صورت مذکر آمده است. آیا این برداشت نشان از بی عدالتی خداوند نیست؟
قرآن کریم معجزه پیامبر اکرم(ص) به عنوان پیامبر آخرالزمان است و نکات ریز و درشت و پیدا و پنهانی دارد. بنابراین می‌توان چرایی مذکر بودن برخی افعال و ضمایر را در آیات به این صورت توضیح داد:
الف) در همه زبان‌ها و نزد همه قانون گذاران، آن گاه كه می‌خواهند قوانين عمومي وضع كنند از لفظ و ضمير مذكر استفاده می‌كنند و علت آن به چند چیز بازمی‌گردد:
1.در طول تاریخ نقش اصلی در حکومت ها و جنگ و صلح ها و سرپرستی خانواده ها با مردان بوده است.و اگر در مقطع خاصی زن سالاری حاکم بوده مربوط به زمان و مکان محدود و به طور ناپایدار بوده است.و این نشان از یک جریان ثابت و مطابق با ساختار فیزیکی و ویژگی های روحی و عاطفی زن و مرد است.به همین جهت در عموم قوانین و مقررات کشوری و بین اللملی مسئولیت اجرایی و رویارویی با مردان است و مخاطب اصلی مردان می باشند که از این قاعده به« تغليب» یاد می شود.و هرگاه مخاطبين ، هم مذكّر باشند هم مؤنّث، خطاب‌ها با لفظ مذكّر گفته می‌شوند.
2.ادبيات تمام زبان‌هاي اصيل آميخته با نوعي متانت و رعايت حريم‌ها است، بنابراین به جز در برخي شعرها و تمثيلات در اكثر متون از به كارگيري نام‌ها و ضماير مؤنث خودداري می‌شود و اين گونه ادبيات برخاسته از عفت كلام و رعايت حرمت زنان است و نبايد از آن به عنوان بي احترامي به جامعه زنان برداشت شود.

ادامه »

مطابق قانون جمهوری اسلامی ایران که برگرفته از شرع مقدس اسلام (اعم از آیات قرآن، روایت و نیز سیره اهل البیت علیهم السلام) است، زن دو وظیفه در مقابل همسر بر عهده دارد: تمکین و کسب اجازه برای خروج از منزل. تمکین دو معنا دارد: معنای خاص یعنی زن روابط جنسی با شوهر را به طور متعارف بپذیرد و جز در مواردی که مانع موجهی (شرعی یا عقلی مانند بیماری) داشته باشد از برقراری رابطه جنسی، سرباز نزند. تمکین به معنای عام هم یعنی زن وظایف خود نسبت به شوهر انجام دهد و از او در حدود متعارف و قانون اطاعت کند و ریاست شوهر را در خانواده بپذیرد. اجازه خروج از منزل هم در راستای وظیفه تمکین به ویژه تمکین خاص است. اگر زنی این وظایف را انجام ندهد، نشوز کرده و ناشزه محسوب می‌شود. امام خمینی (ره) در کتاب تحریرالوسیله که کتاب مربوط به فتاوا و احکام شرعی ایشان است، در این مورد آورده اند: لا یتحقق النشوز بترک طاعته فیما لیست بواجبة علیها، فلو امتنعت من خدمات البیت و حوائجه التی لا تتعلق بالاستمتاع من الکنس أو الخیاطة أو الطبخ أو غیر ذلک حتى سقی الماء و تمهید الفراش لم یتحقق النشوز. یعنی: نشوز در زن (که عبارت است از خروج او از اطاعت شوهر در اموری که بر زن واجب است) به واسطه ترک کارهایی که انجام آن‌ها بر زن واجب نیست تحقق نمی‌یابد؛ پس اگر زن از انجام امور منزل و حوائج مرد که به امور جنسی بین آن‌ها ارتباط ندارد، از قبیل جارو کردن یا خیاطى یا غذا پختن یا غیر این‌ها، حتى دادن آب (به دست شوهر) و پهن کردن رختخواب، خوددارى نماید، نشوز تحقق پیدا نمى‌کند. (ج 2، کتاب النکاح، القول فی النشوز) بنابر این معلوم می‌گردد که به فتوای امام خمینی (ره) انجام هیچ یک از کارهای منزل واجب شرعی زنان نیست و مرد در این باره و نسبت به این امور حق فرمان به زن ندارد. زن به ازای تمکین در مقابل همسر، واجب النفقه می‌شود و اگر زن ناشزه نباشد، بر مرد واجب است که نفقه زن را پرداخت کند. علاوه بر آن در قانون مدنی خانواده دیده شده است که اگر زن و مرد از هم طلاق بگیرند، مرد موظف باشد.بخشی از امکانات و مالی را که در زندگی فراهم آورده اند به زن بپردازد. زیرا کار کردن خانم در خانه (نظافت، پخت و پز، خیاطی، مهمانداری و …) وظیفه زن نبوده و از حاصل تلاش او این زندگی فراهم شده است.

ادامه »

زنی چون از شوهرش اجازه نداشت، حتی برای فوت و دفن پدرش هم از خانه خارج نشد و این کار مورد تایید حضرت رسول اکرم(ص) هم بود. آیا زن در هر صورت و حال باید برای بیرون رفتن از خانه از شوهرش اجازه بگیرد؟ آیا این نوعی بی توجهی به نیازهای اساسی زن مثل درمان بیماری یا تحصیل علم یا نیاز به دیدار خانواده اش نیست؟
در ابتدا خوبست تا نگاهی به روایت مورد اشاره در سوال بنماییم: «عن ابي عبداللّه (علیه السّلام) قال: إنّ رجلاً من الأنـصار علـي عهـد رسـول اللّـه (صلّی اللّه علیه و آله) خرج في بعض حوائجه فعهد الي إمرأته عهداً أن لاتخرج من بیتها حتّي یقدم، قال: و انّ أباها قد مرض فبعث المرأة الي رسول اللّه تستأذنه أن تعوده فقال: لا، اجلـسي في بیتک و اطیعي زوجک، قال فمات ابوها فبعثت الیه انّ ابي قدمات فتأمرني ان اصـلّي علیه، فقال: لا، اجلسي فـي بیتـک و اطیعـي زوجـک. قـال: فـدفن الرجـل فبعـث الیهـا رسول اللّه إنّ اللّه قد غفر لک و لأبیک بطاعتک لزوجک» (حرّ عاملي، وسایل الشیعه، ١٢٥/١٤) «امام صادق(علیه السّلام) فرمود: در زمان پیامبر (صلّی اللّه علیه و آله) مردي از انصار براي انجام برخي از امور به مسافرت رفت و از زنش پیمان گرفت که از خانـه اش خـارج نشود تا آن که او باز گردد. پس در این میان، پدر آن زن بیمار شد، زن بـه پیـامبر پیغـام فرستاد و از ایشان اجازه خواست که به عیادت پدرش برود . پیامبر فرمود: نه، در خانه ات بنشین و از شوهرت اطاعت کن. پس حال پدرش بدتر شـد، زن دوبـاره از پیـامبر بـراي رفتن به عیادت پدرش اجازه خواست، باز پیامبر فرمود : در خانه ات بنشین و از شوهرت اطاعت کن. پدر آن زن فوت کرد پس زن به پیامبر پیغام فرستاد که پـدرم فـوت کـرده است آیا اجازه مي دهي که بر او نمازگزارم؟ پیامبر فرمـود: نـه، در خانـه ات بنـشین و از شوهرت اطاعت کن. پس هنگامي که پدر دفن شد پیامبر بـه آن زن پیـام فرسـتاد کـه خداوند تو و پدرت را به سبب اطاعتي که از شوهرت نمودي بخشیده است.»

ادامه »