#محرم
آیا ترغیب به عزاداری و گریه برای امام حسین علیه السلام ترغیب به غمگینی - که حالتی منفی می باشد- نیست؟(ادامه قسمت سوم) لینک قسمت سوم (http://kowsarnet.whc.ir/thewire/view/3748835)
اشاره ای کنیم که تمام اشکال سوگواری و ماتم سرایی، در عزای سرور شهیدان، بر پایه های صحیح روان شناسی داغ دیدگی و مصیبت زدگی استوار است که در این جا به چند شکل صحیح علمی و مذهبی اشاره می کنیم:
1. اگر در سوگواری برای سرور آزادگان، به ذکر حادثة جانگداز کربلا می پردازیم و خاطرة کشته شدن امام شهیدان علیه السلام و اسارت خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام را مرور می کنیم، از این روست که مرور خاطرات، یکی از راه های کاهش آلام و تسکین درد جانکاه شهادت و اسارت اهل بیت علیهم السلام است. آن گونه که صحبت کردن دربارة شخص مورد علاقه و بیان ویژگی های خوب او در تسکین داغ دیدگی، بسیار مؤثر است.
البته زنده نگه داشتن حادثة کربلا در اندیشة دینی، تنها به این سبب نیست؛ بلکه دمیدن لحظه به لحظه فرهنگ حسینی در شریان های زندگی و ابلاغ دین و استمرار خط رسالت است. محفل سوگواری اباعبدالله علیه السلام، مکتب اوست و دراین مکتب، درس دین داری، آزادگی و جوانمردی، تعلیم داده می شود و تنها مرهم نهادن بر دل داغ دیدگان نیست. از این رو، هم «شعر» است و هم «شعور»؛ هم «احساس» است و هم «ادراک».
2. عزاداری و سوگواری برای امام حسین علیه السلام از دو منبع «سنت های الهی و آیین های مذهبی» و «آداب و رسوم بومی و ملی»، شکل می گیرد؛ یعنی هم دینی و الهی است و هم مطابق سیلقة مردم و ابتکارات مشروع قومی و محله ای است. این نوع ابزار سوگواری و عزاداری، خود راهی دیگر جهت تسکین دل ماتم زده و غم دیده است؛ آن گونه که برگزاری مراسم مذهبی و آیین دینی، خود راهی برای درمان داغ دیدگی و کاهش آلام داغ دیدگان معرفی می شود.
مرثیه سرایی واعظان و روضه خوانی به سبکی که ائمه علیهم السلام آن را تعلیم داده اند و اکنون مرسوم است، از بهترین و دقیق ترین آیین های مذهبی و دینی در عزاداری و سوگواری شمرده می شود. این آیین از تمام رفتارهای بی هدف و کنش های افراطی شیون گونه، به دور است و خود یکی از راه های التیام بر دل های شکسته از غم امام حسین علیه السلام می باشد.
3. در محفل سوگواران اباعبدالله حسین علیه السلام نشستن و احساس اندوه و غم نمودن و دل محزون را در فضای غم آلود وارد کردن، خود راه دیگری برای کاهش درد داغ دیدگی است. شخصی که غم دیده است، از حضور در محفل اهل غم، احساس آرامش می کند؛ اما حضور در جمع انسان های شاد و یا افرادی که با احساسات وی بیگانه و نسبت به غم او بی تفاوتند، نه تنها به او آرامش نمی بخشد، بلکه غم او را افزایش می دهد. از این رو، باید احساس غم و اندوه کند و دل غم دیده را از راه های احساسی، با غم درونی، همسو کند؛ تا آرامش یابد.
ادامه مطلب :
آن که از غم سالار شهیدان، دل پر التهاب دارد و اسیر مصایب شهیدان و اسیران اهل بیت علیهم السلام است، حتی با تباکی و خود را به گریه زدن، بهتر می تواند خود را آرام سازد؛ مگر این که دلش از این شور و شیون حسینی، تهی باشد که خود مسئلة دیگری است و باید برای آن دل، راهی جست وجو کرد (چون آن دل، از بی دردی، بیمار است).
بنابراین، نه تنها عزاداری و سوگواری برای امام حسین علیه السلام، حالتی منفی نیست، بلکه بی غم بودن، بیماری است و راه تسکین دل اسیر غم امام حسین علیه السلام، شرکت در محافل عزاداری و ماتم سرایی و انجام دادن آیین دینی سوگواری و یا حداقل تباکی کردن و خود را به گریه زدن است. علاوه بر این، عزاداری برای آن حضرت، موجب ثواب اخروی و دارای فواید دنیوی - مانند نشاط و حرکت پر انرژی در مسیر نهضت حسینی و زنده نمودن روحیة ایثارگری، شهادت طلبی، شهامت، حق طلبی و حقیقت جویی - می باشد.
4. گروه درمانی و شرکت در مجالس و محافل، یکی از راه های کاهش فشارهای ناشی از داغ دیدگی و غم است. عوامل مؤثر در کاهش درد و فشار روانی ناشی از داغ دیدگی و …- که در پرتو گروه، مؤثر واقع می شوند - عبارتند از: ایجاد امید، انتقال اطلاعات، عمومیت دادن به مشکل (هر گاه مشکل عمومیت یابد، تحمل آن سهل تر می گردد)، بروز رفتارهای تقلیدی، یادگیری هم نشینانه، تخلیة روانی، نوع دوستی و … . این عوامل در تأثیر و عمل، جدا از هم نیستند و در مجموع، دست به دست هم داده، کاهش فشار و غم را در پی دارند.
حال در مجلس عزای حسینی - که گروهی از شیعیان ماتم زدة اهل بیت علیهم السلام شرکت می کنند - تمام عوامل یاد شده، در یک مشارکت گروهی، به خدمت گرفته می شوند تا فراق و رنج ناشی از دل بستگی به امام حسین علیه السلام را بیان کنند و شخص مؤمن مبتلا به اندوه اهل بیت علیهم السلام را آرام سازند.
انسان و مرگ، نشر مرکز، 1372 ، غلامحسین معتمدی
روان درمانی داغدیدگی، انتشارات نقش هستی، 1374 ، زهره خسروی
حماسه حسینی، انتشارات صدرا، 1367 ، مرتضی مطهری
هیجان ها، انتشارات آستان قدس رضوی، 1371 ، محمود رمضان زاده
روان شناسی مرضی، انتشارات سمت، 1376 ، دادستان پریرخ
موضوعات: محرم, مناسبتی, اهل بیت
[شنبه 1395-07-17] [ 02:16:00 ب.ظ ]