از سوی حضرت آیت الله خامنه ای، در سال 1360 (4 تا 18 اردیبهشت و 5 تیر) چهار خطبه در دانشگاه تهران بیان شد. در تأثیرگذاری آن همین بس که یک روز بعد از خطبه چهارم، معظم له در مسجد ابوذر (تهران) توسط منافقان کوردل ترور شد. اینک گزیده ای از سه خطبه روشنگر رهبر عزیزمان تقدیم می شود.(1)

1.آگاهی بخشی از میزان خطر منافقان

(وَ مِنَ النّاسِ مَن یَقُولُ آمَنّا بِالله وَ بِالیَومِ الآخِرِ وَ ما هُم بِمُؤمِنینَ یُخادِعُونَ الله وَ الَّذینَ آمَنُوا وَ ما یَخدَعُونَ إِلّا أَنفُسَهُم وَ ما یَشعُرُونَ فی قُلُوبِهِم مَرَضٌ فَزادَهُمُ اللهُ مَرَضاً).(2)
شاید بشود گفت خطرناک ترین دشمنی که انقلاب پیامبران را در طول تاریخ تهدید کرده است و به آن ضربه وارد آورده است، منافقان هستند. به دلیل اهمیت دشمنی منافقین با جریان انقلاب اسلامی در طول تاریخ است که در قرآن کریم از بین همه گروه های معارض، به منافقین اهمیت داده شده است.
در اول سوره بقره، سه آیه درباره مؤمنین و دو آیه در باب کافران و سیزده آیه در باب منافقان آمده است. آیات بسیاری نیز در سوره های متعدد قرآن درباره ی منافقین هست که خدای متعال خصوصیت روحی و عملکرد و نحوه برخورد با آن ها را توضیح می دهد.
حتی در قرآن سوره ای درباره کافران نیست. سوره قل یا ایها الکافرون ترسیم چهره کافران نیست. فقط چند آیه کوتاه هست که به پیغمبر دستور می دهد به کافران چنین بگو، اما سوره منافقون در قرآن مخصوص منافقین است. اهمیت این مسئله به قدری است که هر هفته در نماز جمعه این سوره طبق معمول و سنّت خوانده می شود تا مردم هرگز خطر نفاق و منافقین را از یاد نبرند. امروز هم جامعه ما بیش از همه، از طرف منافقین صدمه می بیند؛ لذا باید منافق را شناخت.

2.منافق کیست؟ انگیزه اش چیست؟

عنصر اصلی در ماهیت و شخصیت منافقین، این است که منافق آن چه را که در زبان و ظاهر اظهار می کند، در دل به آن باور ندارد. «امنّا بالله» می گوید، ولی ایمان ندارد. در دل معتقد به اسلام و انقلاب و حمایت از مستضعفین نیست، اما در زبان دم از اسلام و انقلاب و مستضعفین می زند…. نزد پیغمبر می آید و می گوید؛ (قالوا نشهد إنّک لرسول الله…)، با تأکید می گوید ما شهادت می دهیم که تو پیغمبر خدایی، اما دروغ می گوید: (و الله یشهد إِنّ المنافقین لکاذبون).(3)
منافق، چرا منافق می شود؟ محور اصلی حرکتِ نفاق «خودپرستیِ» منافق است. اول که ایمان نمی آورد، برای این ایمان نمی آورد که اسلام و انقلاب به ضرر اوست… از ترس جانش یا برای طمع به دست اندازی به قدرت و مال، به خاطر فرصت طلبی اظهار ایمان می کند. این جا هم خودپرستی او آشکار می شود… در انقلاب ما نیز کسانی بودند که پیش خود فکر می کردند اگر اوضاع ایران عوض شود، آن ها بر سر کار خواهند آمد؛ با این که عمرشان را در راحتی و رفاه گذرانده بودند. وقتی انقلاب آن ها را به بازی نگرفت، ضد انقلاب شدند و معارض با انقلاب. کسانی هم بودند که در اوایل توانستند با فرصت طلبی وارد حوزه انقلاب شوند، حتی پست و مقام هم بگیرند، ولی وقتی انقلاب در حرکت طبیعی خود این ها را کنار گذاشت، در مقابل انقلاب ایستادند. اول انقلاب را پذیرفتند، اما وقتی انقلاب جدی شد، با آن به مخالفت برخاستند. (ذلک بأَنّهم آمنوا ثمّ کفروا).

ادامه »

نفاق در اصطلاح قرآنى عبارت است از: اظهار ايمان و پنهان نگاه داشتن كفر ۲ ؛ و به بيانى ديگر، نفاق يعنى اقرار به ايمان به زبان و عدم اعتقاد به آن در قلب ۳ .

قرآن كريم در توصيف منافق مى‏فرمايد:

«وَ مِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ ءَامَنَّا بِاللَّهِ وَ بِالْيَوْمِ الْأَخِرِ وَ مَا هُم بِمُؤْمِنِينَ ۴ ؛

گروهى از مردم كسانى هستند كه مى‏گويند: “به خدا و روز رستاخيز ايمان آورده‏ايم، در حالى كه ايمان ندارند“.»

در ادامه همين آيات، ضمن بيان ويژگیها و تأكيد بر بيماردلى آنان، رفتارشان را اين‏گونه توصيف مى‏كند:

«وَ إِذَا لَقُواْ الَّذِينَ ءَامَنُواْ قَالُواْ ءَامَنَّا وَ إِذَا خَلَوْاْ إِلَى‏ شَيَطِينِهِمْ قَالُواْ إِنَّا مَعَكُمْ إِنَّمَا نَحْنُ مُسْتَهْزِءُونَ ۱ ؛

و هنگامى كه افراد با ايمان را ملاقات مى‏كنند، مى‏گويند: ما ايمان آورده‏ايم؛ [ولى‏] هنگامى كه با شيطان‏هاى خود خلوت مى‏كنند، مى‏گويند: ما با شماييم؛ تنها [آن‏ها را ]مسخره مى‏كنيم.»

چنان‏كه از آيه فوق استفاده مى‏شود، رفتار منافقانه عبارت است از دوگانگى ظاهر و باطن و اين‏كه فرد در ظاهر، رفتارى را از خود نشان مى‏دهد كه در باطن، به آن اعتقادى ندارد.

اين رفتار در آيه‏ هاى متعددى از قرآن كريم، نكوهش شده است و بر آن وعده عذاب داده شده است كه براى نمونه به دو مورد اشاره مى‏كنيم:

- «بَشِّرِ الْمُنَفِقِينَ بِأَنَّ لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا ۲

به منافقان بشارت ده كه مجازات دردناكى در انتظار آن‏هاست.»؛

- «إِنَّ الْمُنَفِقِينَ فِى الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ وَلَن تَجِدَ لَهُمْ نَصِيرًا ۳ ؛

منافقان در پايين‏ترين دَرَكات دوزخ قرار دارند، و هرگز ياورى براى آن‏ها نخواهى يافت.»

ادامه »

لحن گفتار:

امام علی (ع) می فرماید:” علی لسان المنافق شیطان ینطق؛ بر زبان منافق، شیطانی است که سخن می گوید.” لذا یکی از راه های شناخت منافق، دقت در سخنان ایشان است.

نحوه رفتار:

امام علی (ع) می فرماید:” جز کافر و منافق، حق را از مستحقش دور نکرد.” و همچنین فرمود:” تکلف از اخلاق منافقان است.”

از این منظر، با دقت در نوع رفتار فرد و تطبیق رفتار با ویژگی های منافق، می توان به نفاق افکنی و ناسازگازی گفتار و رفتار وی پی برد.

منبع : سایت تبیان

ابن رجب حنبلى مى‏گويد :“نفاق از نظر شرعى دو گونه است: يكى نفاق اكبر و آن اين است كه انسان به‏ظاهر خود را مؤمن به خدا و پيامبران و روز قيامت نشان دهد. دوم نفاق اصغر يا نفاق عملى است و آن اين است كه انسان به‏ ظاهر كارى كند و قصدش چيز ديگرى باشد. که منظور همان ظاهرسازى و رياكارى است؛”

به استناد آیات و احادیث، برخی ویژگی های منافق در نوع اکبر یا اصغر به شرح ذیل است؛

شك و ترديد:

امام على‏عليه السلام می فرماید:” كل منافق مريب؛ تمام منافقین در شک و تردید هستند.” مهم‏ترين ويژگى منافق از نوع اصغر، شك و ترديد درونى و قلبى آنان است . چنين انسانى چون نتوانسته است به علم و يقين نايل آيد و خود را از نظر فكرى و روحى قانع سازد، در وادى حيرت و ترديد باقى مى‏ماند . به عبارتی منافق نمی تواند در بزنگاههای اجتماعی و رویدادهای سیاسی؛ موضع گیری متقنی صورت دهد و مرز خود را با عوامل فتنه روشن سازد.

چند رنگی:

امام علی(ع) می فرماید:"عاده المنافقین تهزیع الاخلاق؛ به تغییر همواره خلق و خوی خود عادت کرده است.” چون منافق نمی تواند به رای و نظر خود استوار بماند و مجبور به موضع گیری های متناقض می شود، بایستی این توانایی را داشته باشد که به تغییر خوی خودش عادت کند وگرنه نمی تواند در مسیر نفاق موفق عمل کند.

امام‏علی(ع) فرمودند:” إن أخوف ما أخاف عليكم إذا تفقه لغير الدين؛ ترسناك‏ترين چيزى كه بر شما مى‏ترسم ، آن است كه براى غير دين تفقه شود.” از این رو، دنياطلبى به بهانه امور اخروى، زشت‏ترين و زيانبارترين و خطرناك‏ترين گونه دنياطلبى است. براى دنيا در دين تفقه مى‏كنند و براى عمل نكردن مى‏آموزند و سخن از آخرت را وسيله‏اى براى رسيدن به دنيا مى‏كنند، و از اين رو ديرتر از منافقان ديگر كشف و رسوا مى‏شوند و از پس سال‏ها مراقبت دائمى و دقت كافى ، از پرده برون مى‏افتند.

بنا بر آیات و احادیث، از دیگر ویژگی های منافقین می توان به؛ چاپلوسی، خلف وعده، دروغ گویی، خیانت، ناشکری، خودبزرگ بینی، پرخوری، ظاهرسازی و …. اشاره کرد.

سایت : جامع خبری تحلیلی الف

در این مرحله بایستی نفاق هم مانند بسیاری از مفاهیم، در مراتب مختلف بررسی شود. بالاترین مرتبه نفاق، نفاق با خدای متعال است و در مراتب پایین تر، نفاق با نظام، نفاق با یکدیگر و نفاق با خود را می توان متصور شد. از طرف دیگر، حضرت علی(ع) در حدیثی، فرایند تشکیل سرنوشت را این چنین تبیین می کنند: “مواظب افکارت باش که گفتارت را می سازد، گفتارت رفتارت را می سازد، رفتارت عادتت را می سازد، عادتت شخصیتت را می سازد و در نهایت، شخصیتت سرنوشتت را می سازد.”

پس افکار صادقانه یا افکار منافقانه(که منشاء آن کذب است)؛ تاثیر مستقیم بر افکار و در نهایت سرنوشت خواهد داشت. حال اگر جدولی به صورت ماتریسی در نظر بگیریم که یک بعد آن مراتب نفاق و بعد دیگر آن سیر افکار تا سرنوشت باشد، می توان به راحتی زوایای به روی کار آمدن فرد منافق در سطوح مختلف جامعه و نظام را مورد بررسی قرار داد و تبعات آن را پیش بینی کرد.

پس وقتی کسی در رفتار کنونی خود، دورو و منافقانه عمل می کند، ریشه در افکار نفاق آلود خود دارد و قطعا در آینده به سرنوشت خود یا نظامی که در آن تصدی امور را به عهده می گیرد، لطماتی جبران ناپذیر وارد خواهد کرد.

سایت : جامع خبری تحلیلی الف

ماده «ن ، ف ، ق» در لغت عرب براى دو معناى اصلى و چند معناى فرعى به كار رفته است. دو معناى اصلى آن، يكى «تمام و فنا شدن» و ديگرى «پوشيده و پنهان داشتن» است. از معناى نخست ، استعمال‏ «نفق نفقة القوم» به معناى تمام شدن زاد و توشه است. در معناى دوم، واژه‏هاى «نفق» به معناى تونل و راه زيرزمينى و «نافقاء» در برابر «قاصعاء» به معناى يكى از دو سوراخ لانه موش صحرايى به كار رفته‏اند. قرآن با استخدام اين لفظ براى كسى كه كفر خود را پوشيده مى‏دارد و اظهار ايمان مى‏نمايد ، به يكى از وجوه پنهان روح و بيمارى‏هاى نهان انسان اشاره كرد بر اساس اين تشبيه ساخته شده است كه منافق نيز داخل «نفق» يا «نافقاء» مى‏شود تا خود را پنهان بدارد و اگر بتواند بگريزد. با رواج اين استعمال و كاربرد آن در ديگر مصداق‏ها، همچون انسان خيانتكار، رياكار، توسعه معنايى نفاق افزون‏تر گشت؛

سایت : جامع خبری تحلیلی الف