«باري خميني عزيز ما را کيست که نشناسد و کيست که به شايستگي بشناسد، الفاظ مرا تحمل آن نيست که آن حقيقت فاخر و آن گوهر نفيس را در خود بگنجاند.» (رهبر معظم انقلاب اسلامي  23/4/68)

به نظر مي‌رسد: «دست‌کم دو قرن لازم است تا [امام و] تاثيري که ايشان در جامعه بشريت گذاشته دقيقا ارزش‌يابي شود.» 1

در عين حال از آنجا که تحليل و کشف رموز شخصيت الهي امام رهگشاي حيات با عزت همه مومنان و آزادي خواهان جهان است:

«همه بايد سعي کنند شخصيت امام خميني را با همان ابعاد عظيم به درستي شناسايي کنند.» 2

در تحليل شخصيت امام خميني با نگاهي عميق به روح ملکوتي و افکار بلند و ويژگي‌هاي منحصر به فرد روحي و معنوي ايشان و آثار و برکات فراوان حيات طيبه ايشان بايد گفت:

«صداي امام خميني براي مردم ايران حکم صداي خدا را داشت» 3 در نظر ميليون‌ها انسان موحد: «او دست خدا بر روي زمين» 4 و «هديه آسماني و ملکوتي براي خاکيان بود.» 5

سلوک معنوي و افکار متعالي وتقيد بي‌چون و چراي ايشان به دستورهاي شرع انور و تعاليم اهل‌بيت عصمت و طهارت عليه‌السلام هر مسلمان منصفي را بر اين باور استوار مي‌ساخت که: «گويي شخصيتي از شخصيت‌هاي آزمون بزرگ صدر اسلام (فتنة‌الکبري) با معجزه‌اي به دنيا بازگشته تا پس از پيروزي امويان و به خون غلتيدن شهيدان اهل‌بيت عليه‌السلام سپاه علي عليه‌السلام را رهبري کند.»6

«نداي امام خميني از قلب فرهنگ و از اعماق تاريخ و از ژرفاي روح اين ملت برمي‌خاست؛ مردمي که در طول چهارده قرن حماسه محمد صلي‌الله عليه و‌آله وسلم، زهرا سلام‌الله عليها، حسين عليه‌السلام، زينب سلام الله عليها، سلمان، ابوذر و صدها هزار زن و مرد ديگر را شنيده بودند و اين حماسه‌ها با روحشان عجين شده بود، بار ديگر همان نداي آشنا را از حلقوم اين مرد شنيدند و علي عليه‌السلام و حسين عليه‌السلام را در چهره او ديدند…

مردمي که سال‌ها اين آرزو را که در زمره ياران امام حسين عليه‌السلام باشند در سر مي‌پروراندند … به ناگاه خود را در صحنه‌اي اين چنين مشاهده کردند، گويا حسين عليه‌السلام را به عينه مي‌ديدند… کربلا و حنين، بدر، احد، تبوک و خيبر… را مي‌ديدند.» 7

گرچه «امام خميني تجلي منحصر به فرد مبارزه طلبي اسلام در قبال استيلاي سياسي و اقتصادي و فرهنگي غرب بود» 8 اما «پيام امام قدس‌سره در ميان مسلمانان نه فقط شيعيان (بلکه) در همه منطقه و جهان طنين افکند.» 9

ادامه مطلب :

شخصيت الهي و پيام‌هاي معنوي حضرت امام قدس‌سره بسياري از پيروان ساير اديان و مذاهب را به شدت تحت تاثير خود قرار داد تا آنجا که در نظر برخي از تحليل‌گران و متفکران مسيحي «او مسيح معاصر بود و دقيقا اشعه صلابت و سازش ناپذيري عيسي بن مريم- علي نبينا وآله و عليه السلام- بود» 10. و برخي ديگر از مسيحيان سخن از «تاثير‌پذيري شديد از مقام و عظمت و تحمل و بردباري شکوهمند امام خميني قدس‌سرهو درک احساس عطيه و موهبت الهي در اولين ديدار با ايشان» به ميان آورده‌اند 11.

«امام رهبر منحصر به فردي بود 12» که در اوج ناباوري تحليل گران بين‌المللي «در حالي که دست‌اندرکاران و نظريه‌پردازان توسعه سياسي در غرب در دهه‌هاي 1960 و 1970 به‌طور کلي به تحولات سياسي و ديني در ايران و ساير کشورهاي بي‌اعتنا بودند» 13 «با عقايد مذهبي که غرب آنها را کهنه و قرون و سطايي مي‌دانست جهان را تکان داد» 14 و «شرق و غرب را لرزانيد و ميراثي بر جاي گذاشت که هنوز زنده و فعال است»15. وي «توانست اثر بزرگي در تاريخ جهان بر جاي بگذارد» 16 و بي‌ترديد «جهانيان همچنان تحت تاثير انقلاب معنوي او قرار دارند» 17.

رهبر کبير انقلاب اسلامي که از صبر و استقامت محمدي صلي‌الله عليه و‌اله وسلم، زهد و عدالت علوي و تدبير حسني عليه‌السلام و توکل و شجاعت حسيني عليه‌السلام درس‌ها فرا گرفته و توشه‌ها به همراه داشت با تاييدات و عنايات خاصه حضرت وليعصر- ارواحنا فداه- 18:

«در نزديک شدن انسان به خدا فصل جديدي را گشود و با حمايت مردم انقلاب اسلامي را که نقطه عطف مهمي در تاريخ قرن بيستم است، به سرانجام پيروزمندانه‌اي رساند.» 19

«امام مفهوم فرهنگ فرمانبري جامعه را تغيير داد، ديوار ترس را شکست و مردم را به سوي چشمه پاک فطرت الهي هدايت کرد… او جهان‌بيني مذهبي را احيا و نور ايمان را روشن کرد و بزرگ‌ترين حماسه عظيم فداکاري عصر ما را به وجود آورد.» 20

تاثيرگذاري امام عجل‌الله تعالي فرجه الشريف و انقلاب اسلامي بر حيات معنوي انسان معاصر آنچنان عميق و گسترده ارزيابي مي‌گردد که مي‌توان گفت: «انقلاب امام خميني حتي سير تطوري21 انسان را تغيير داد» 22.

حضرت امام قدس‌سره بسان آيينه شفافي بود که به بهترين وجه ممکن انوار خورشيد تابان پيامبر گرامي اسلامي صلي‌الله عليه و اله وسلم و اوصياي طاهرين ايشان علهيم السلام را بر بشريت تشنه معنويت قرن بيستم منعکس نمود.

«او هم چون گلوله‌اي بود که از صدر اسلام شليک شده و بر قلب قرن بيستم نشسته بود» 23. «ايشان از گذشته آمده بود و در حال زندگي مي‌کرد ولي بيان‌گر و نمايان‌گر آينده بود»24. «وي از جمله افرادي  بود که خداوند سبحان علمي نافع و عقلي و جلوتر از زمان به وي اعطا کرده بود» 25 و به بيان ديگر «او فراتر از زمان مي‌انديشيد و در بعد مکان نمي‌گنجيد» 26در واقع بايد گفت:

امام خميني قدس‌سره مبشر عصر جديدي در ادوار زندگي بشريت‌اند که «به نظر مي‌رسد در اين مرحله براي روحيه آشفته بشريت بيش از هر چيز به معنويت مورد نياز خواهد بود.»‌27

به برکت حضرت امام خميني قدس‌سره و انقلاب آسماني و پيام‌هاي قدسي او بار ديگر شکوفه‌هاي خداجويي و دين‌گرايي در بستر خشکيده جهان معاصر جوانه زد و نغمه ايمان‌گرايي و توحيد و خداپرستي در سراسر جهان‌طنين‌انداز گرديد: (مثلهم في التورية و مثلهم في الانجيل کزرع اخرج شطاه فازره فاستغلظ فاستوي علي سوقه يعجب الزراع ليغيظ بهم الکفار) 28

پي نوشت:

1- حضرت آية‌ الله مصباح يزدي در مصاحبه پرفسور لنسل با ايشان، مجله معرفت، شماره 31، ص 20.

(اما) به عقيد من: براي شناسايي شخصيت تاريخي امام بايد درس ويژه‌اي ارائه داد، زيرا اين چنين دروسي با طبقه‌بندي‌هاي نظري و عملي خود قادر به تبيين رهبري چند بعدي بنيانگذار جمهوري اسلامي و جايگاه او در تاريخ نيستند و زندگي قريب به يک قرن امام و تحولات جهاني بر آمده از او، فراتر از آن است که بتوان ايشان را در رديف ديگران تحليل کرد. امام تنها رهبر ديني يک انقلاب عظيم در هزاره اخير بوده و اين در تاريخ بشريت بي‌سابقه است.

پرفسور حميد مولانا، روزنامه کيهان، ستون چشم‌انداز، به مناسبت يک‌صدمين سالگرد ولادت امام 8/7/78.

2- مقام معظم رهبري، سخنراني به مناسبت عيد 78 (مصادف با يکصدمين سالگرد امام – رضوان‌الله تعالي عليه-.

3- شبکه تلويزيوني ايتاليا در گزارش ويژه‌اي به مناسبت ارتحال امام قدس‌سره (روزنامه اطلاعات 11/4/68).

4- کشيش يوناني موستاکيس، نشريه Zavaira ، چاپ مسکو (کيهان هوايي 25/8/73).

5-  محمد حسنين هيکل، نويسنده و روزنامه نگار معروف جهان غرب، (روزنامه مصري الاهرام. 17/3/68).

6- محمد حسنين هيکل، مدافع آية‌ الله، ص 8.

7- استاد شهيد آية الله مرتضي مطهري، پيرامون انقلاب اسلامي، ص 119.

8- کليم صديقي، رئيس وقت پارلمان مسلمانان انگليس، نهضت‌هاي اسلامي و انقلاب اسلامي ايران، ترجمه سيدهادي خسروشاهي، ص 193.

9- نشريه پروفيل، چاپ اتريش، ژوئن 1985؛ نشريه اميد انقلاب، ش 222.

10- رابين وود زورث. زيباترين تجربه من، ترجمه خديجه مصطفوي، ص 38.

11- اوربانا فالاچي، خبرنگار معروف ايتاليايي، روزنامه جمهوري اسلامي 29/7/58.

12- نلسون ماندلا، رهبر شهير مبارزه با آپارتايد و نژادپرستي در آفريقاي جنوبي، ماهنامه اسلام و غرب، سال سوم، بهمن و اسفند 78.

13- نمونه بارز آن کتاب ايران: توسعه سياسي در جامعه در حال تغيير نوشته لئونارد بانيدر استاد دانشگاه شيکاگو و يکي از کارشناسان ارشد ايران‌شناسي است که چند ماه قبل از قيام پانزده خرداد در مقارن با حمله ماموران انتظامي رژيم پهلوي به مدرسه فيضيه در آمريکا منتشر شد. بانيدر يکي از موسسان اصلي پروژه مطالعات سياست تطبيقي و توسعه در آمريکا، فصل اول کتاب خود را تت عنوان «انقلاب چيست؟» با گفتار احمد کسروي آغاز مي‌کند و با استناد به نوشته‌هاي او از امکان يک انقلابي که نظام شاهنشاهي را سرنگون کند و سنت سياسي را ايجاد گرداند اظهار ياس مي‌کند.

در تمام 362صفحه‌ اين کتاب که در دهه 1960 به عنوان معتبرترين منبع اطلاعات درباره ايران و توسعه سياسي» در بين نسل آينده و جديد کارشناسان و پژوهشگران و توسعه به کار برده مي‌شد. اشاره‌اي به مبارزات امام خميني نيست. ولي در سراسر کتاب روي اين نکته تاکيد مي‌شود که منابع مشروعيت نظام سياسي در ايران سلطنت مالکيت، ناسيوناليسم (يا ملي‌گرايي)، مذهب، و مشروطه، هستند … .: (پرفسور حميد مولانا، کيهان، ستون چشم‌انداز، 13/3/78).

14- پرفسور ويليام پيمان، از دانشگاه براون آمريکا، نشريه Zavaira، چاپ مشکو، کيهان هواي، 25/8/73.

15- محمد العاصي امام جماعت سابق مسجد واشنگتن، روزنامه جمهوري اسلامي، 5/5/71.

16- ميخاييل گورباچف، رئيس‌جمهوري اسبق اتحاد جماهير شوروي (در مصاحبه با واحد مرکزي خبر، روزنامه جمهوري‌اسلامي، 15/3/78.

17- آنتونيومدرانو، نويسنده اسپانيايي، در مصاحبه با راديو اسپانيايي برون‌مرزي جمهوري اسلامي، راديو معارف، 28/11/78.

18- «بنده با بزرگان زيادي در نجف نشست و برخاست داشتم، همه آنها ممترف بودند که در طول تاريخ تشيع که ما به ياد داريم سابقه نداشته بزرگي از بزرگان شيعه (بمانند امام- رضوان‌الله عليه -) تمام طول سال را هر شب يا هر روز به حرم مشرف بشود در حالي که حساب يک سال نبود، حالتي نيست که بدون برخوردار بودن از معنويات فوق‌العاده … و بهره‌مند بودن از توجهات خاص در انسان پيدا بشود». آزاده قهرمان حجت الاسلام والسلمين سيد علي اکبر ابوترابي قدس‌سره، روزنامه رسالت، ويژه‌نامه مهر دهر، خرداد 81.

19- لنسر (پرفسور اتريشي) نشريه Zavaira، چاپ مسکو، کيهان هوايي، 25/8/73.

20- والنتين پروساکوف، انديشمند و نويسنده رومي، نشريه صبح صادق، ويژه‌نامه حجة موجه 13/3/81.

21- تطور: سير تکاملي، تکامل تدريجي، «فرهنگ بزرگ جامع نوين (ترجمه المنجد)، ج2، ص 1187».

22- لنسر (پرفسور اتريشي) نشريه Zavaira، چاپ مسکو، کيهان هوايي، 25/8/73.

23- محمد حسنين هيکل، مدافع آية الله، ص8.

24- احمد هوير محقق و متفرک سوييسي، فصل‌نامه حضور، ش 29، پاييز 79.

25- شيخ محمد طنطاوي (مفتي اعظم الازهر مصر) در مصاحبه با راديو خبر، روزنامه رسالت، 4/11/81.

26- ميخاييل گورياچف، رئيس‌ جمهوري وقت اتحاد جماهير شوروي سابق، در مصاحبه با واحد مرکزي خبر، روزنامه جمهوري اسلامي، 15/3/78.

27- والنتين پروساکوف، انديشور و نويسنده روسي، نشريه Zavaira، چاپ مسکو، کيهان هوايي، 25/8/73.

28- فتح (48) آيه 29: مثل ياران رسول خدا در تورات و انجيل مانند زراعتي است که  برون دهند بوته‌هاي خود را پس استوار کند، تا سطبر گردد و بر پايه‌هاي خويش‌ايند؛ (آن چنان که شگفت‌آورد کشاورز را، تا به خشم آورد به وسيله ايشان کفار را.

منبع: برگرفته از کتاب عصر امام خميني - مير احمد رضا حاجتي