اندیشه ، عامل بسط و تعالی انسان است که او را در طریق خداگونگی و رسیدن به خلافت و جانشینی خدا در هستی سوق می دهد ، و حقیقتاً خردورزی و اندیشیدن ، برترین عبادت است …

« و کان اکثر عباده ابی ذر التفکر » « بیشترین عبادت ابوذر ، تفکر و اندیشیدن بود »

در بیان اهمیت و ارزش عقل همین بس که اصول دین بدون تایید آن از ما پذیرفته نیست . اسلام دینی است عقل گرا که برای مطرح کردن مسائل خود ار عقل کمک و تایید خواسته است .آیات زیادی در قرآن وجوددارد که انسان ها را به تفکر و تعقل دعوت کرده است . اسلام برای اثبات اصول مسلم دین ، تایید قطعی عقل را خواسته و برای پیدا کردن شناخت راجع به پدیده های عالم دستور تامل و تفکر در آنها صادر کرده است . قرآن می فرماید:« افلا ینظرون الی الابل کیف خلقت و الی السماء کیف رفعت و الی الجبال کیف نصبت و الی الارض کیف سطحت » « پس آیا شتر را نمی نگرند که چگونه آفریده شده ، و آسمان را نمی بینند که چگونه برافراشته شده ، و به کوه ها نگاه نمی کنند که چگونه نصب شده و بر پا گردیده اند و به زمین نمی نگرند که چگونه گسترده گشته است ؟ »

احکام شرعی نیز از حکم عقل و فرمان خرد جدا نیست . هر حکم شرعی ، مطابق با عقل است و عقل آن را تایید می کند احکام عقلی و شرعی درهمه حال دوش به دوش یکدیگر و ملازم هم هستند .

خداوند تبارک و تعالی درآیات 17 و 18 « سوره زمر » به تجزیه و تحلیل شنیده ها دستورداده است . یک مسلمان باید شنیده ها را بسنجد ، تجزیه و تحلیل کند ، حق را از ناحق و درست را از نادرست تشخیص دهد و ازبهترین آنها تبعیت کند .

در فرهنگ اسلامی ، اجر و پاداش و قرب افراد بر حسب عقل آنها تعیین می گردد . پیامبر گرامی اسلام (ص) در حدیثی می فرماید: « خداوند فردای قیامت مقام بندگان را به عدد عقل و خرد آنها بالا می برد و براین اساس به قرب خداوند نایل می گردند ». « انما یرفع العباد غداً الدرجات و ینالون الزلفی من ربهم علی قدر عقولهم »

قران کریم مکرر به ارزش فوق العاده عقل و خرد اشاره می کند و گناه عمده دورخیان و عامل بدبختی آنها را از کار انداختن این نیروی الهی می شمارد .علی رغم دروغ پردازی های کسانی که مذهب را وسیله تخدیر مغزها و نادیده گرفتن فرمان عقل و خرد می شمارند ، اساس خداشناسی و سعادت و نجات را بر عقل و خرد می نهد و روی سخنش با اولوالباب و اندیشمندان و متفکران است.

اساساً جوهر عبادت و یکی از شاخص های ارزش آن ، بایدها و ریشه های وعرفی آن و میزان باروری خرد و عقل انسان «عابد» است . به همین لحاظ مفسران ، آنجا که قرآن کریم هدف خلقت انسان را عبادت می داند « و ما خلقت جن و الانس الا لیعبدون » آن را به «معرفت» تفسیر کرده اند .

اگر شاخص عبادت – که عالیترین سطح ارتباط خداوند با حقیقت هستی است – معرفت و تفکر و اندیشه است ، آیا زندگی را بدون تفکر به سر آوردن و روزگاررا بدون اندیشیدن سپری ساختن ، در خور انسان واقعی می تواند باشد ؟؟؟!!!

اندیشه است که وجود انسان را به اندازه همه جهان گسترش می دهد و لایه های عمیق هستی را برای انسان به عینیت می رساند .بارور ساختن خرد و عقل است که کرانه های وجود انسان را تا افق بی نهایت بسط می دهد و بال و پر سیر و سلوک برفراز انگیزه ها و خواست های حقیر را در اختیار امر می نهد… و این درجهان آفرینش به صید کسانی در می آید که قدر آن را شناخته و همه تلاش ها و سرمایه خویش را در جهت دستیابی بدان قرار دهند . کسانی که زندگی خویش را فراتر از یک بازی کودکانه چندروزه و رقابت بر سر کسب ثروت وقدرت تعریف کرده باشند…. انسان های وارسته ای که به عنوان « اولوالالباب » یا حقیقت هستی پیوند برقرار کرده ولذت اندیشیدن را چشیده اند ….و اندیشه را نه ابزار سیطره بر عالم و آدم ، که غایت سلوک انسان کامل می دانند .

پایگاه اطلاع رسانی تبیان