عباسیان که در طول قیام داعیه خونخواهی شهدای اهل بیت(ع) داشته اند و وقتی به قدرت رسیدند، دولت خود را دولت آل محمد (ص) و ادامه خلافت علی بن ابی طالب(ع) خواندند، لباس سیاه را برای نشان دادن تداوم ماتم و اندوه شان در فقدان عزت پیامبر و مصائب اهل بیت(ع) انتخاب کردند . (۲۲) براساس منابع تاریخی، پس از قتل فجیع زید و یحیی، آتش خشم مردم علیه رژیم اموی زبانه کشید و در خراسان بزرگ آن روز، شهری باقی نماند که مردمش، لباس سیاه نپوشیده باشند . قیام ابومسلم و ظهور سیاه جامگان عباسی نیز دقیقا در همین دوره حساس تاریخی صورت گرفت . بنی عباس که در بحبوحه قیام زید و یحیی خود و پیروان خویش را از معرکه و جنگ بابنی امیه و خطرات ناشی از آن برکنار داشته بودند، اوضاع و شرایط را جهت بهره برداری مناسب دیدند و به بهانه خونخواهی شهدای مظلوم کربلا و زید و یحیی، پرچم سیاه و سیاهپوشی را ابزار اعلام عزای شهدای اهل بیت(ع) ساختند و با این ترفند دوستداران اهل بیت(ع) را پیرامون خود گرد آوردند; و برای آن که این تبلیغ ظاهری را در اذهان مردم زنده نگه دارند، پس از به قدرت رسیدن، سیاهی پرچم و لباس را شعار همیشگی خویش ساختند.
به دلیل همین فریبندگی ظاهری بود که امام صادق(ع) و دیگر ائمه(ع) به رنگ و لباس سیاه خرده می گرفتند; یعنی مخالفت امام در این موارد، به سیاهپوشی رسمی و خاصی که از سوی بنی عباس تحمیل شده و نماد بستگی و اطاعت از حکومت ستمگران به شمار می آمد، ناظر است نه سیاهپوشی در عزا و ماتم; به ویژه مصائب اهل بیت(ع).
کتاب هایی درباره استحباب پوشش سیاه در عزای عترت

ادامه »

۱- در جنگ احد که ۷۰تن از مسلمانان شهید شدند ، زنان مسلمان- ازجمله امّ سلمه- درسوگ شهیدان جامه سیاه در برکردند.( سیر‌ه‌ ابن هشام : ۳/۱۵۹)
۲- ابو نعیم اصفهانی نقل می کند: هنگامیکه خبرشهادت امام حسین(ع) به امّْ سلمه رسید، د رمسجد پیامبر (ص) قبّه ای سیاه زد و جامه سیاه پوشید. (عیون الاخبار از عماد الدین ادریس قریشی /۱۰۹)
۳- اسماء بنت عمیس، پس از جنگ موته در عزای همسر خویش« جعفر طیّار» لباس سیاه پوشید.( مجمع الزوائد هیثمی : ۳/۱۶)
۴- یکی از فرزندان امام زین العابدین(ع) نقل می کند که پس از شهادت امام حسین(ع)،زنان بنی هاشم در ماتم آن حضرت لباسهای سیاه و جامه های خشن پوشیدند و هرگز از سرما شکایت نمی کردند و پدرم علیّ بن الحسین(ع) به علّت (اشتغال آنها به) مراسم عزاداری برای ایشان غذا درست می کردند.( محاسن برقی / ۴۲۰ح۱۹۵، بحارالانوار: ۴۵/۱۸۸)
۵- هنگامی که یزید، اهل بیت رسول خدا را طلبید و آنان را میان ماندن در شام و برگشتن به مدینه مخیّر نمود، گفتند: « ما بیش از هر چیز دوست داریم که برای امام مظلوم مجلس ماتم و عزا برپا کنیم وگریه و زاری کنیم.
یزید گفت: آنچه می خواهید انجام دهید. آنگاه خانه هایی را برای آنان مهیّا ساخت، پس از زنان بنی هاشم و طائفه قریش کسی باقی نماند، جز اینکه (به نشانه‌ عزاداری ) برای حسین(ع) لباس سیاه پوشیدند، و به مدت هفت روز برای آن حضرت ندبه و زاری کردند.( منتخب طریحی : ۲/۴۸۲، بحارالانوار: ۴۵/۱۹۶)
۶- پس از خطبه تاریخی امام سجّاد(ع) د رمسجد جامع دمشق، منهال برخاست و گفت: چگونه هستی ای فرزند رسول خدا؟امام سجاد(ع) فرمود: چگونه می شود حال کسی که پدرشبه قتل رسیده باشد و اهل و عیالش اسیر شده باشند؟ همانا من و اهل بیتم لباس عزا پوشیده ایم و پوشیدن لباس نو برما روا نیست. (مقتل ابی مخنف / ۲۱۷، ناسخ التواریخ، زندگی امام سجاد علیه السلام)
۷- سلیمان بن راشد از پدرش نقل می کند که امام سجاد(ع) را دیدم که جبه ای جلو باز و سیاه رنگ و طیلسانی کبود رنگ پوشیده بود.
این شیوه از سوی دیگر ائمه(ع) و بزرگانی چون ام سلمه، مختار ثقفی و سیف بن عمیره نخعی کوفی جریان داشته و در عصر غیبت تا کنون تداوم یافته است. (کافی: ۶/۴۴۹، وسائل: ۵/۳۴ ب ۱۸ احکام ملابس، حدیث دوم)
۸- نعمان بن بشیر هنگامی که خبر شهادت امام حسین(ع) را به گوش اهالی مدینه رسانید، همه‌ مردها سیاه پوشیدند و فریاد و ناله سردادند. ( مقتل ابی مخنف/۲۲۲)
۹- سلیمان بن ابی جعفر (عموی هارون) در تشییع پیکر مطهّر امام کاظم(ع) جامه‌ سیاه پوشیده بود. (بحارالانوار: ۴۸/۲۲۷)
۱۰- سیف بن عمیره، صحابی بزرگ امام کاظم(ع) در سوگنامه خود می گوید:

ادامه »

شواهد فراوانی در متون کهن ایرانی وجود دارد که سیاهپوشی را نشان ماتم و اندوه قلمداد کرده است. شاهنامه فردوسی که بیانگر فرهنگ و تمدن کهن ایران است، از مواردی که جامه سیاه را نمود عزا و غم تلقی کرده، آکنده می نماید. وقتی رستم به ست برادرش، شغاد، ناجوانمردانه کشته شد، با این بیت روبرو می شویم:

به یک سال در سیستان سوگ بود          همه جامه هاشان سیاه و کبود
در عصر ساسانیان، هنگامی که بهرام گور در گذشت، ولی عهدش یزدگرد سیاه پوشید:
چهل روز سوگ پدر داشت راه                 بپوشید لشگر کبود و سیاه
وقتی فریدون در گذشت نیز بازماندگان و سپاهش جامه سیاه پوشیدند:
منوچهر یک هفته با درد بود                   دو چشمش پر از آب و رخ زرد بود
سپاهش همه کرده جامه سیاه              توان گشته شاه و غریوان سپاه

این سیاهپوشی تا اکنون در ایران رایج است.

در اساطیر یونان باستان آمده است: زمانی که تیتس از قتل پاتروکلوس به دست هکتور شدیدا اندوهگین شد، به نشانه عزا سیاه ترین جامه هایش را پوشید . این امر نشان می دهدکه قدمت رسم سیاهپوشی در یونان به عصر هومر باز می گردد. در میان عبرانیان نیز رسم آن بود که در عزای بستگان سرها را می تراشیدند و بر آن خاکستر می پاشیدند و لباس تیره می پوشیدند.

بستانی، در دائره المعارف خود، رنگ سیاه را مناسب ترین رنگ عزا در تمدن اروپای قرن های اخیر گزارش کرده، می نویسد: «طول دوران عزاداری، بر حسب درجه نزدیکی به میت، از یک هفته تا یک سال طول می کشد و بیوه زنان دست کم تا یک سال عزا می گیرند و در این مدت لباس های آنان سیاه رنگ و خالی از هر گونه نقش و نگار و زیور آلات است.»

در کتب تاریخی گزارش شده است که عرب، در مواقع مصیبت، جامه خویش به رنگ سیاه می کرد. در عصر پیامبر (ص) پس از پایان جنگ بدر که ۷۰ تن از مشرکان و قریش به دست مسلمانان بر خاک هلاکت افتادند، زن های مکه در سوگ کشتگان خویش جامه سیاه پوشیدند.

شعر لبید، درباره سیاهپوشی زنان نوحه گر، مورد استشهاد بسیار از کتب لغت است:
یخشمن حر اوجه صحاح             فی السلب السود و فی الامساح

آن زنان در حالی که لباس های سیاه عزا و پلاس مویین بر تن کرده بودند، گونه های خویش را با ناخن می خراشیدند.
پس شواهد تاریخی و ادبی نشان می دهد، رنگ سیاه از دیر باز در میان بسیاری از ملل و اقوام نشان عزا و اندوه بوده است . این امر به ایران یا دوران اسلام اختصاص ندارد و اعراب پیش از اسلام، ایرانیان و یونانیان باستان در عزا جامه سیاه یا کبود می پوشیدند .

منبع : وبسايت فاراقلیط

رنگ سیاه، از جهات گوناگون، آثار و خواص مختلف دارد و به اعتبار هر یک از این خواص، در مورد یا مواردی خاص، به کار می رود . رنگ سیاه از جهتی رنگ پوشش است; یعنی سبب استتار و اختفا می گردد و برای چنین هدفی به کار گرفته می شود؛ از جهت دیگر، رنگ هیبت و تشخص است . به همین سبب، لباس رسمی شخصیت ها سیاه یا سرمه ای سیر است . در نقل های تاریخی موارد فراوان می توان یافت که برای نشان دادن هیبت و تشخص فرد، گروه، حکومت یا مسأله ای از این رنگ استفاده شده است.

یکی دیگر از خواص و آثار رنگ سیاه، آن است که این رنگ به صورت طبیعی، رنگی حزن آور و دلگیر و مناسب عزا و ماتم است . از همین رو، بسیاری از مردم جهان از این رنگ برای اظهار اندوه در مرگ دوستان و عزیزان خود سود می جویند . البته انتخاب رنگ سیاه در ایام سوگواری، علاوه بر نکته فوق، علتی منطقی – عاطفی نیز دارد. آن که در ماتم عزیزان خویش جامه سیاه می پوشد و در و دیوار را سیاهپوش می کند، بااین عمل می خواهد بگوید و بفهماند: عزیز از دست رفته، مایه روشنی چشم و فروغ دیدگانم بود و دفن پیکرش در دل خاک به سان افول ماه و خورشید در چاه مغرب، پهنه حیات و زندگی را در چشمم تیره و تار ساخته و زمین و زمان را در سیاهی و ظلمت فرو برده است. این مطلب شواهد گوناگون دارد. حضرت زهرا (س) هشت روز پس از رحلت حضرت رسول (ص)، بر مزار آن حضرت فریاد برآورد: «ای پدر، تو رفتی و با رفتن تو دنیا روشنی های خویش را از ما برگرفت و نعمت و خوشی اش را از ما دریغ کرد . جهان، به حسن و جمال تو، روشن و درخشان بود [ولی اکنون با رفتن تو] روز روشن آن سیاه گشته و تر و خشکش حکایت از شب های بس تاریک دارد . . . و حزن و اندوه، همواره، ملازم ماست…»

فردوسی نیز، با اشاره به قتل سیامک توسط دیوان، می گوید:
چو آگه شد از مرگ فرزند، شاه         از اندوه گیتی بر او شد سیاه

بنابراین، سیاه پوشی به دلیل رمز و رازی که در این رنگ نهفته است، رسمی طبیعی و سنتی منطقی برای نشان دادن حزن و اندوه بوده، ملل و اقوام گوناگون در ایام عزا از آن بهره جسته اند.

منبع : وبسايت فاراقلیط

دیدگاه اول، نظر کسانی است که با عشق و علاقه وصف ناپذیری در ایام محرم سوگواری اهل بیت(ع) خصوصاً در دو ماه محرم و صفر، لباس سیاه به تن کرده و بیرق های مشکی بر سر در منازل خود نصب می کنند و معتقدند که این لباس اظهار حزن و همدردی با عترت پیامبر(ص) است .دیدگاه دوم، نظر کسانی است که می گویند پوشیدن لباس سیاه، مفهوم چندانی ندارد و بی خاصیت است و به نوعی تحت تأثیر القائات و تفکرات روشنفکرمآبانه قرار گرفته و با ژست های به اصطلاح علمی و امروزی، به دیدگاه اول حمله می کنند و آنان را به دور از قافله تمدن معرفی می کنند. متأسفانه عده ای نیز به خاطر عدم آگاهی از حقیقت امر، دچار تحیر شده و در بلاتکلیفی اند، که واقعیت کدام است؟
نخست؛ از نظر فقهی، آنچه از روایات استفاده می شود، مکروه بودن پوشیدن لباس سیاه در نماز و غیرنماز است و از حد کراهت تجاوز ننموده است. نکته ای که قابل توجه می باشد اینکه عده ای از فقها قائلند که پوشیدن لباس سیاه در عزاداری امام حسین(ع) از این حکم کراهت مستثنی است و پوشیدن آن در عزاداری امام حسین(ع) کراهت ندارد، علت کراهت را این گونه بیان کرده اند که پوشیدن لباس سیاه در ایام وفات ائمه(ع)خصوصاً در ایام محرم و صفر، در حقیقت اظهار مودت و محبت به ساحت مقدس اهل بیت(ع) است. شیعیان و محبان آن بزرگواران با به تن کردن جامه سیاه، حزن و اندوه خود را ابراز کرده و به سفارش ائمه(ع) که فرموده اند: شیعیان در حزن ما محزونند، عمل می کنند.

به علاوه این سیاه پوشی، خاصیت سازنده دیگر ی به نام احیای امر اهل بیت(ع) دارد که مطلوب و محبوب آن ذوات مقدس است که فرمودند: «رحم الله من احیا امرنا» یعنی مشمول رحمت حق باد، کسی که امر ما را احیا کند.

بدون تردید وقتی پیر و جوان، بزرگ و خردسال، در این ایام لباس سیاه می پوشند، یادآور حزن و مصیبت جانکاهی است که به وجود مقدس حضرت سیدالشهدا(ع)، رسیده است و حقیقت این است که بقای اسلام مرهون دو ماه محرم و صفر است.

ادامه »

6 ـ سعید بن عبدالله حنفی
سید بن طاووس گوید:
هنگام نماز ظهر شد. امام حسین ـ علیه السلام ـ به زهیر بن قیس و سعید بن عبدالله فرمود: همراه با نیمی از یاران باقیمانده جلو بایستند. با آنان نماز خوف خواند. تیری به سوی حسین ـ علیه السلام ـ آمد. سعید بن عبدالله جلو رفت و همچنان خود را سپر تیرها ساخت تا آنكه بر زمین افتاد، در حالی كه می‌گفت: خدایا! همچون لعنت قوم عاد و ثمود، لعنتشان كن. خدایا! از من به پیامبرت سلام برسان و به او برسان كه چه رنجی از زخم چشیدم. من خواستار پاداش تو در یاری فرزندان پیامبرت هستم. سپس به شهادت رسید، در حالی كه افزون برزخم شمشیرها و نیزه‌ها، سیزده تیر بر بدنش نشسته بود.[15]