روايت امر كننده به عزاداري در منابع شيعه
در روايات شيعه عزاداري مستحب است. در اين بخش، نظري بر اين روايات مي اندازيم.
1- امام موسي بن جعفر(عليه السلام) فرمودند: «هرگاه مؤمني از دنيا برود، فرشتگان و جايگاهي كه در آنجا خدا را عبادت كرده و درهاي آسمان كه اعمال وي از آن بالا رفته است بر او مي گريند و شكافي در اسلام پديدار مي گردد كه چيزي نمي تواند آن را پر كند؛ چراكه مؤمنان همانند ديوار اطراف شهر و نگهبان اسلامند.»[13]
2- امام صادق(عليه السلام) فرمودند: «هنگام ماتم و عزا، بانوان براي اشك ريختن نياز به شيون و زاري دارند، اما شايسته نيست سخنان بيهوده و باطل بگويند، و بايد با فرا رسيدن شب، نوحه گريه و فرياد را رها سازند، تا فرشتگان آزار نبينند.»[14]
3- امام صادق(عليه السلام) فرمودند: «هر گريه اي در مصايب مكروه است مگر گريه بر امام حسين(عليه السلام)».[15]
4- امام رضا(عليه السلام) فرمود: «اگر خواستي بر كسي گريه كني براي حسين بن علي(عليه السلام) گريه كن، چراكه او را مانند گوسفند ذبح كردند… اين مصيبت آن چنان بزرگ است كه آسمانها و زمين در شهادتش گريستند. روز عاشورا، اشك چشمان ما را روان ساخت و عزيزان ما را خوار كرد و سرزمين كربلا تا روز قيامت براي ما، سخت و بلا به جاي گذاشت، پس بايستي گريه كنندگان بر مثل حسين (عليه السلام) گريه كنند و بدانيد كه گريستن بر حسين(عليه السلام) گناهان بزرگ را مي ريزد و انسان را پاك مي كند.»[16]
5- پيامبر(صلوات الله عليه) فرمودند: «هر چشمي در قيامت گريان است جز چشمي كه بر حسين(عليه السلام) گريه كند، آن چشم هميشه خندان و به نعمت هاي بهشتي بشارت داده مي شود.»[17]
6- امام رضا(عليه السلام) فرمودند: «كسي كه مصيبت هايي را كه بر ما وارد شده به ياد آورد و بر آن گريه كند، در قيامت همراه ما خواهد بود، كسي كه به ياد مصايب ما گريه كند و ديگران را بگرياند، چشمان او روزي كه همه چشمها گريانند، گريان نخواهد بود، و كسي كه در جلسه اي بنشيند كه در آن جلسه امر ما احياء و برپا داشته مي شود، دل او روزي كه دلها مي ميرد، زنده مي شود و نمي ميرد.»[18]

ادامه »

در پاسخ بايد گفت: قرآن كتابي است كه دستورات آن مخصوص يك عصر و زمان خاص نيست، اگر در آغاز نزول موارد ويژه اي را نقل و بر موارد خاص منطبق شده به معناي آن نيست كه مخصوص آن عصر يا آن مردم مي باشد، از اين رو علما گفته اند: حكم آيات را نمي توان منحصر به همان مورد ذكر شده در آيه نمود، و هرجا موضوع آن محقق شود حكم نيز مترتب مي گردد، چنانكه در بسياري از احكام و موضوعاتي كه پس از صدر اسلام پديد آمده، مراجعه به آيات گوناگون، زمينه استدلال شده است. نظير اثبات حجيت اجماع به آيه 115 سوره نساء، صرف نظر از اينكه، از آيه مورد اشاره ، مسأله اجماع را مي توان استنباط كرد يا نه، به طور يقين مي توان گفت: در زمان نزول آيه، مسأله اي به نام اجماع وجود نداشته است بلكه در زمان هاي بعدي به آن استدلال شده است. بر همين منوال مي توان نمونه هاي بسياري را جست و جود كرد كه در آنها به آياتي اين چنين استدلال شده است.
در مسأله عزاداري نيز با توجه به ويژگي هايي كه براي آن يادآوري شد به خوبي روشن مي شود كه عزاداري تا آن حدي كه با اصول كلي اسلام و دستورات صريح آن مخالف نباشد، از مصاديق روشن اين آيات به شمار مي آيد.[12]

12. ر.ك: حسين رجبي، پاسخ به شبهات عزاداري، ص45.

منبع : مرکز فرهنگ و معارف قرآن

اگر براي يك عمل يا رفتاري، دليل بر نفي و اثبات آن وجود نداشته باشد از نظر عقلي، نبود دليل به معناي آن نيست كه آن عمل و يا رفتار غيرمشروع است؛ برپايي مجالس در ايام ميلاد پيامبر اكرم (صلوات الله عليه) و بزرگان دين، يا برپايي مجالس عزا به ويژه در سال گشت شهداي كربلا، از مواردي است كه مي تواند مصداق اين قاعده قرار گيرد. در عين حال ما درباره مراسم عزاداري به بررسي قرآن و سنت مي پردازيم تا اثبات يا نفي آن روشن شود.
شايد در اذهان بسياري اين جمله پيدا شود كه آيا قرآن كريم خود جامع تمامي احكام و معارف و منبع شناخت دين مي باشد از عزاداري وسوگواري سخن گفته است.
در قرآن كريم آياتي وجود دارد كه مشروعيت، بلكه رجحان عزاداري و اقسام آن را اثبات مي كند. در اينجا به چند نمونه اشاره مي كنيم:

الف- عزاداري و فرياد ستمديدگان بر عليه ستمگران
«لايحب الله الجهر بالسوء من القول الا من ظلم»[1] خداوند متعال فرياد زدن به بدگويي را دوست ندارد جز براي كساني كه مورد ستم واقع شده اند.
هرچند ظلم و ستم داراي اقسام و مراتبي است، مانند: ظلم به نفس،ظلم به يتيمان، و… اما بزرگترين ظلم، آن است كه به حقوقي كه خداوند براي برخي از افراد قرار داده است تجاوز شود؛ به عبارت ديگر، خداوند براي برخي افراد حقي قرار داده و آن حق ولايت و امامت است.
«انما وليكم الله و رسوله والذين آمنوا الذين يقيمون الصلوة و يؤتون الزكوة و هم راكعون»[2]: ولي شما، تنها خدا و پيامبر اوست و كساني كه ايمان آورده اند همان كساني كه نماز برپا مي دارند و در حال ركوع زكات مي دهند.
بي ترديد امام حسين(عليه السلام) يكي از كساني كه خداوند متعال حق ولايت و حاكميت براي ايشان قرار داده است و يزيد و يزيديان جزو طاغوت اند و غاصب حاكميت الهي، و لذا نبايد مسلمانان اطاعت آنان را قبول كنند. بر طبق آيه كريمه، بايد فرياد برآورد و به افشاگري و بدگويي آشكار و رسوايي ستمگران پرداخت و چهره كثيف و زشت آنان را روشن نمود.[3]

ب) عزاداري و مودت اهل بيت (عليهم السلام)
«قل لااسئلكم عليه اجرا الا المودة في القربي…»[4]: بگو به ازاي آن از شما پاداشي نمي خواهم مگر دوستي با خويشاوندان…».
قرآن كريم دوستي خاندان پيامبر (صلوات الله عليه) را بر امت اسلامي فرض دانسته و محبت آنان را پاداش زحمات طاقت فرساي پيامبر در راه تبليغ رسالت قرار داده است، و اين خود حكايت از عظمت رسالت آن حضرت و بزرگي پاداش مقرر بر آن دارد. امام رضا (عليه السلام) به پسر شعيب فرمود: «اگر دوست مي داري كه هم نشين ما، در بهشت برين باشي در غم و اندوه ما اندوهناك، و در شادي ما شادمان باش و ولايت ما را بپذير، چه آنكه اگر كسي سنگي را دوست بدارد در روز قيامت با آن محشور مي شود.» از اين رو مودت اهل بيت كه همانا پاداش ابلاغ رسالت خاتم پيامبران است طلب مي كند تا با آن زبان گفتار و كردار، اشك و اندوه، مرثيه سرايي و لعن و نفرين، بر قاتلان آنان، در سوگ آنان اندوهناك بود.[5]

ادامه »