اصل قانون حجاب اسلامى، از ضروريات دين مبين اسلام است و هيچ مسلمانى نمىتواند در آن ترديد كند؛ زيرا هم قرآن مجيد به آن تصريح كرده است و هم روايات بسيارى بر وجوب آن گواهى مىدهند. به همين دليل، فقيهان شيعه و سنى به اتفاق، به آن فتوا دادهاند.
مقصود ما از حجاب، مطلق پوشش خاص مورد نظر دين است؛ نه معناى اصطلاحى آن كه به معناى پرده، حاجب، پوشيدن و پنهان كردن و منع از وصول باشد.
درباره وجوب حجاب اسلامى براى خانمها، در قرآن كريم دو آيه صريح وجود دارد؛
الف. در سوره نور آيه 31 از واژه «خُمُر» استفاده شده، (وَ لْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى جُيُوبِهِنَّ). «و روسرىهاى خود را بر سينه خود افكنند (تا گردن و سينه با آن پوشانده شود)».
ب. در سوره احزاب، آيه 59 از واژه «جلباب» ياد شده است؛ (يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لاَِزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُوْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلاَبِيبِهِنَّ ذلِكَ أَدْنى أَنْ يُعْرَفْنَ فَلا يُوْذَيْنَ وَ كانَ اللّهُ غَفُوراً رَحِيماً). «اى پيامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: جلبابها ]روسرىهاى بلند [خود را بر خويش فرو افكنند، اين كار براى اينكه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند بهتر است، خداوند همواره آمرزنده رحيم است».
در آيه اول، «خُمُر» جمع «خِمار» و به معناى روسرى و سرپوش است
خداوند در اين آيه پوشش بانوان را به دو شكل گسترش مىدهد : پوشيدگى سر و گردن و ديگرى پوشاندن زينتها «الّا ما ظهر منها».
و «جيوب» نيز از واژه «جيب» به معناى قلب و سينه و گريبان است.
ادامه مطلب :
تفسير مجمع البيان از علامه طبرسى است، در كتاب اين مفسّر شيعه چنين مىخوانيم:
زنان مدينه، اطراف روسرىهاى خود را به پشت سر مىانداختند و سينه و گردن و گوشهاى آنان آشكار مىشد و بر اساس اين آيه، موظف شدند اطراف روسرى خود را به گريبانها بيندازند؛ تا اين مواضع نيز پوشيده باشد.
مفسّر اهل سنت، فخر رازى ياد آور مىشود:
خداوند متعال با به كارگرفتن واژههاى «ضَرب» و «عَلى» كه مبالغه در القا را مىرساند، در پى بيان لزوم پوشش كامل اين نواحى است.
ابن عبّاس در تفسير اين جمله مىگويد: «تغطّى شعرها و صدرها و ترائبها و سوالفها ؛ زن، مو و سينه و دور گردن و زير گلوى خود را بپوشاند».
پيامبر اكرم 9 به اسماء مىفرمود:
«اسماء! وقتى زن بالغ شد، شايسته نيست كه (در برابر نامحرم) جز صورت و دستهايش ديده شود».
برخى ادّعا مىكنند، كه حجاب به معناى مقابله با برهنگى را قبول داريم؛ ولى در هيچ جاى قرآن از پوشش مو سخن به ميان نيامده است؛ اما نادرستى اين سخن، آشكار است؛ زيرا علاوه بر گفتار ابن عبّاس و نيز شأن نزول آيه، اين واقعيت كه زنان مسلمان حتّى قبل از نزول اين آيه موهاى خود را مىپوشاندند و آشكار بودن گردن و گوش و زير گلويشان، تنها مشكل به شمار مىآمد، ترديدناپذير است. همچنين در آيه از روسرى سخن به ميان آمده است.
بايد پرسيد: آيا روسرى جز آنچه بر سر مىافكنند و موها را مىپوشانند، معنايى دارد؟ افزون بر اين، حكم ميزان پوشش در روايات متعددى آمده است.
در آيه دوم، نيز از واژه «جلباب» استفاده شده است. در معناى جلباب، چنين گفته شده است :
«الجلباب: القميص او الثوب الواسع؛ جلباب، پيراهن يا هر لباسى است كه بزرگ و بلند باشد».
يا: «الجلباب ثوب اوسع من الخمار دون الرداء تُغطّى به المرأة رأسها و صدرها؛ جلباب، لباسى است بزرگتر از روسرى و مقنعه و كوچكتر و كوتاهتر از عبا كه زن، سر و سينه خود را با آن مىپوشاند» .
در مجمع البيان و تفسير تبيان اثر شيخ طوسى چنين آمده است :
«جلباب روسرى خاصى است كه بانوان هنگامى كه براى كارى از منزل خارج مىشوند، سر و روى خود را با آن مىپوشانند.
نزديك ساختن جلباب، «يدنين عليهنّ من جلابيبهنّ» ، كنايه از پوشاندن
چهره و سر و گردن با آن است؛ يعنى چنان نباشد كه چادر يا روپوشهاى بزرگ (مانتو) تنها جنبه تشريفاتى و رسمى داشته، همه پيكرشان را نپوشاند. سزاوار است زنان چنان چادر نپوشند كه نشان دهد اهل پرهيز از معاشرت با مردان بيگانه نيستند؛ از نگاه چشمهاى نامحرم نمىپرهيزند و از مصاديق «كاسيات عاريات»، زنانى كه ظاهراً پوشيده هستند، ولى در واقع برهنهاند، شمرده شوند.
قرآن چنين فرمان مىدهد: بانوان با مراقبت، جامهشان را بر خود
گيرند و آن را رها نكنند؛ تا نشان دهد اهل عفاف و حفظ به شمار مىآيند.
تعليل پايانى آيه نيز بيانگر همين امر است؛ يعنى آن پوششى مطلوب است كه خود به خود «دور باش» ايجاد مىكند و ناپاكدلان را نوميد مىسازد.
بنابراين، جلباب، لباس گشاد و پارچهاى است كه همه بدن را مىپوشاند. علاوه بر اين، همان طور كه مفسران بزرگ، مانند
شيخ طوسى و علامه طبرسى فرمودهاند، در گذشته دو نوع روسرى براى زنان معمول بود؛ روسرىهاى كوچك كه آنها را «خِمار» يا «مقنعه» مىناميدند و معمولاً در خانه از آنها استفاده مىكردند و روسرىهاى بزرگ كه مخصوص بيرون خانه بودند و زنان با اين روسرىهاى بزرگ كه جلباب خوانده مىشد و از «مقنعه» بزرگتر و از «رداء» (عباء) كوچكتر بودند و به چادر امروزى شباهت داشتند، مو و تمام بدن خود را مىپوشاندند.
موضوعات: اجتماعی, حجاب/چادر
[یکشنبه 1394-08-24] [ 10:56:00 ق.ظ ]