هدف نهايي پرودگار عالم از فرستادن پيامبران و کتابهاي آسماني ، تزکيه و تکامل انسان هاست. و بقيه اهداف مقدمه اي براي رسيدن به آن هدف اعلا مي باشد. بر اين اساس يکي از راهها و شيوه هاي تزکيه و تکامل مردان و زنان توسط آن حضرت ، رعايت عفاف در زمينه هاي گوناگون است که در گذشته به آن بطور خلاصه پرداختيم در اينجا به ذکر آياتي در اين مورد مي پردازيم.

1) وَ قُل لِلمؤمناتِ مِن اَبصارِهِنَّ فُروجَهُنَّ و لا يُبدينَ زينَتَهُنَّ إلّا ما ظَهَرَ مِنها وَليَضرِبنَ عًلي جَيوُ بِهِنَّ وَ لا يُبدينَ زينَتَهُنَّ الّا ليُبعولَتهِنَّ ……6

به زنان با ايمان بگو که ديده هاي خود را از نگاه هوس آلود به مردان نامحرم و آنچه که نظر کردن به آنها حرام است فرو گيرند و دامان خويش را حفظ کنند و زينت خود را جز آن مقدار که طبيعتاً ظاهر است آشکار ننمايند و سرپوش هاي خود را بر گريبان و سينه خود بيندازند- تا گوش ها و زير چانه و گردن و سينه پوشيده شود. و زينت خود را اشکار نسازند مگر براي شوهران يا پدر شوهرانشان يا پسرانشان يا پسر همسرشان يا برادرانشان يا پسران برادرانشان يا پسر خواهرشان يا زنان هم کيششان يا بردگانشان – کنيزان – يا افراد سفيه که تمايلي به زن ندارند يا کودکاني که از امور جنسي مربوط به زنان آگاه نيستند. و زنان هنگام راه رفتن پاهاي خود را به زمين نزنند تا زينت پنهانشان دانسته شود. و صداي خلخال که بر پا دارند به گوش نامحرمان برسد. و همگي به سوي خداوند متعال بازگرديد اي مؤمنان تا رستگار شويد.

از اين آيه نکات زيادي به دست مي آيد که به دو نکته اکتفا مي کنيم.

ادامه مطلب :

1) نگاه به چهره مردان بايد نگاهي باشد که لازمه گفتگوهاي ضروري و خداپسندانه است، همانگنه که تکلم زنان با مردان نامحرم نيز اينگونه است. نه نگاهي که به خاطر هوس و تماشا و برانداز کردن خصوصيات مردان و دقت در آنهاست و اين نگاه بايد وسيله و مقدمه اي براي فهم مطلب در گفتگو باشد نه صرف تماشا و براندازي. البته نگاه کردن به چهره نامحرم ، به نظر فقه هاي اسلام مشروط به شرط ديگر نيز مي باشد و آن اينکه بدون ريبه باشد يعني خوف ، لغزش و انحراف به وسيله نگاه کردن وجود نداشته باشد وگرنه حرام است. مردان نيز در عفت در نگاه با زنان مشترکند جز اينکه نگاه کردن مردان به تمام سر و بدن زنان نامحرم حرام مي باشد. به استثناي گردي صورت و دستها تا مچ در صورتي که زينت و آرايش محرک شهوت مي باشد و نظر به اين مواضع بدون لذت و ريبه باشد.

براستي اگر مرد و زن با ايمان باور داشته باشند که خداوند چشم هايي که به خيانت مي گردد و آنچه را سينه ها پنهان مي دارند ، مي داند. و در روز قيامت چنين چشمها بر ضد آدمي گواهي مي دهند. آيا آلوده به چشم چراني و نگاه به حرام مي شوند؟

2) در اين قسمت از آيه «وليضربن بخمرهن علي جيوبهن»7مي فرمايد:

زنان بايد خماره و سرپوش هاي خود روا بر روي سينه انداخته و حائل قرار دهند. «خُمر» جمع خمار به معناي پوشش است که زنان سر و موي خود را با آن مي پوشانند و «جيوب» جمع جيب به معناي گريبان و سينه است. انچه از اين کلام به دست مي آيد اين است که زنان عرب قبل از نزول آيه ، معمولاً لباسهايي مي پوشيدند که يقه پيراهن و گريبان هايشان باز بود. بطوري که گردن وکمي از سينه آنان نمايان مي شد. و از طرفي دامنه پوشش هايي را که آن ، سر و موي خود را مي پوشاندند نيز به شانه يا پشت سر مي انداختند؛ بطوري که گوش ها و بنا گوش ها و گوش ها و گوشواره ها آشکار مي شد .اذا آيه مورد بحث نازل شد که زنان بايد پوشش هاي سر خود را از دو طرف روي گريبان و سينه خود بيفکنند تا تمام قسمت هايي که نمايان شده ، پوشيده گردد و به قول ابن عباس صحابي بزرگ پيامبر اکرم (ص) در تفسير آيه:

تغطي شعرها ،صدرها،ترائبها و سوالفها: زنان بايد سر،سينه و دور گردن و زير گلوي خود را بپوشانند.

«يا ايُهَا النَّبي قُل لِاَزواجِک و بِناتِکَ و نساءِ المؤمنينَ يدنينَ عَلَيهِنَّ مِن جلابيهِنَّ ذلک ددني أن يعرَفنَ فلا يُؤذينَ وَ کانَ اللهُ غَفوراً رحيما»

اي پيامبر به همسران و دختران و زنان مؤمنان بگو جلبها چادرها و مقنعه هاي خويش را به خود نزديک سازند. اين کار براي اينکه – به عفاف و حريت- شناخته شوند و مورد تعرض و آزار – هوس بازها – قرار نگيرند نزديکتر است و {اگر تا کنون خطا و کوتاهي از آنان سرزده توبه و استغفار کنند} خداوند همواره آمرزنده و رحيم – رحمت بخش به مؤمنان - است8

در شأن نزول اين آيه گفته شده که: زنان مسلمان، به مسجد مي رفتند و پشت سر پيامبر اکرم (ص) نماز مي خواندند.هنگام شب موقعي که براي نماز مغرب و عشاء مي رفتند. جوانان هوس باز بر سر راه آنها مي نشستند و با مزاج و سخنان ناروا آنها را اذيت کرده و مراحم آنان مي شدند، آيه فوق نازل شد.9

«جلابيب» جمع جلباب است که اهل تفسير و لغت براي آن چند معنا ذکر کرده اند.

1) چادر: در قاموس به عنوان يکي از معاني آمده است:

2) ما تغطي به ثيابها من فوق کالملحفه…..، چيزي است که بوسيله آن ، زن تمام لباس هاي خود را مي پوشاند، مثل ملحفه ، (چادر مانند)

مقنعه بلند و چادر کوتاه: در لسان العرب جلباب چنين معنا شده است.

الجلباب ثوب اوسع من الخمار دون الرداء تغطي به المراة رأسها و صدرها

جلباب لباسي است از چارقد بزرگتر و ار رداء و عبا کوچکتر که زن بوسيله آن سر و سينه خود را مي پوشاند.

(جلباب پس بنابراين معنا پوششي است که از چادرهاي متعارف کمي کوچکتر است.)

3) روسري بلند و چارقد و مقنعه کوتاه : در تفسير قيم الميزان آمده است:

…. اولاخمار الذي به رأسها و وجهها:

يا مقنعه، چارقد و روسري بلندي است که زن سر و صورتش را با آن مي پوشاند.10

نتيجه

درست است که در محيط منزل افراد خانواده با هم محرم و آزاد هستند. اين آزادي بدون قيد و بند نيست و نبايد به نام آزادي و محرم بودن ، زن و دختر جلو فرزند و برادرش با هر لباسي که دوست دارد رفت آمد کند. زيرا نيمه عريان و يا عريان بودن بدن و نيز پاهاي بدون جوراب اثرات نامطلوبي به فرزندان مي گذارد و موجب تحريک آنان مي شود و نگويند بچه است و چيزي نمي داند، بلکه بايد گفت آنان دقيق و کنجکاوند و متأثر مي شوند و اين، غريزه جنسي آنان را تحريک مي کند.11

7-فصلت . آيه 21-20

8- تفسير مجمع البيان.ج7،ذيل آيه

9- سوره احزاب آيه 59

10- تفسيرالميزان، ج16،ذيل آيه

11- براي اطلاع بيشتر ،رت، مشکلات جنسي کودکان