عبادت در روایات

۱۳ـ قال الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ : فی التّوراه مکتوب: یا بن آدم! تفرّغ لعبادتی أملأ قلبک خوفاً، و ان لا تفرّغ لعبادتی أملأ قلبک شغلا بالدّنیا ثمّ لا أَسُدُّ فاقتک. و أکلک الی طلبها[۱۳].
امام صادق ـ علیه السّلام ـ : در تورات نوشته شده است: ای آدم! خود را برای عبادت من فارغ گردان تا دلت را از ترس (از خودم) پر کنم; اگر خود را برای عبادت من فارغ نسازی، دلت را از اشتغال به دنیا انباشته می‌کنم و آن گاه درِ نیاز را به رویت نبندم و تو را به آنچه در طلب آن هستی وا گذارم.
۱۴ـ عنه ـ علیه السّلام ـ : فی التّوراه مکتوب: یا بن آدم! تفرّغ لعبادتی أملأ قلبک غِنیً، و لا أکلک الی طلبک. و عَلَیَّ أن أَسُدَّ فاقتک و أملأ قلبک خوفا منّی. و ان لا تفرّغ لعبادتی أملأ قلبک شغلا بالدّنیا ثُمَّ لا أسد فاقتک، و أکِلکَ الی طلبک[۱۴].
در تورات نوشته شده است: ای پسر آدم! خودت را وقف عبادت من کن تا دلت را از بی نیازی آکنده سازم و تو را به خواسته ات وا نگذارم; و بر من است که درِ نیازمندی را به روی تو ببندم و دلت را از ترس پر کنم. اگر خود را وقف عبادت من نسازی، دلت را از گرفتاری به دنیا پر کنم، سپس در نیاز را به رویت نبندم و تو را به خواسته ات وا گذارم.
۱۵ـ قال رسول اللّه ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ : تفرّغوا لطاعه اللّه و عبادته قبل أن ینزل بکم من البلاء ما یشغلکم عن العباده[۱۵].
پیامبر خدا ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ : خود را برای طاعت خدا و عبادت او فارغ سازید، پیش از آن که گرفتاری و بلایی به شما رسد که از عبادت بازتان دارد.
تفسیر عبادت
۱۶ـ قال الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ ـ لمّا سئل عن العباده ـ حسن النّیه بالطاعه من الوجوه الّتی یطاع اللّه منها[۱۶].
امام صادق ـ علیه السّلام ـ در پاسخ به این پرسش که عبادت چیست، فرمود: داشتن حسن نیّت در طاعت از چهره‌هایی که از طریق آنها خداوند اطاعت می‌شود (مقصود امام معصوم است).

ادامه مطلب :

۱۷ـ فی حدیث المعراج: یا أحمد، هل تدری متی یکون لی العبد عابدا؟ قال: لا یا ربّ، قال: اذا اجتمع فیه سبع خصال: ورع یحجزه عن المحارم. و صَمتٌ یکفّه عمّا لا یعینه، و خوف یزداد کلّ یوم من بکائه، و حیاء یستحی منّی فی الخلاء، و أکل ما لابدّ منه، و یبغض الدّنیا لبغضی لها، و یحبّ الأخیار لحبّی ایّاهم[۱۷].
در حدیث معراج آمده است: ای احمد! آیا می‌دانی که بنده چه وقت مرا بندگی می‌کند؟ عرض کرد: نه، ای پروردگار.
فرمود: هر گاه هفت خصلت در او فراهم آید: پارسایی و ورعی که مانع او از حرام‌ها شود و سکوتی که او را از سخنان بیهوده باز دارد و ترسی که هر روز بر گریه او بیفزاید و شرمی که در خلوت و تنهایی از من داشته باشد و به اندازه‌ی ضرورت بخورد و دنیا را ناخوش دارد چون من آن را ناخوش دارم و نیکان را دوست بدارد چون من آنان را دوست می‌دارم.
قال الامام الرضا ـ علیه السّلام ـ : أول عباده الله تعالی معرفته، و أصل معرفه الله توحیده.[۱۸]
امام رضا ـ علیه السّلام ـ : سر آغاز عبادت خدای تعالی، شناخت اوست و ریشه‌ی شناخت خدا یگانه دانستن او.
حقیقت بندگی
۱۸ـ قال الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ لمّا سئل عن حقیقه العبودیّه: ثلاثه أشیاء: أن لا یری العبد لنفسه فیما خَوَّلَهُ الیه مٌلکاً، لأنّ العبید لا یکون لهم مُلکٌ. یرون المال مال اللّه یضعونه حیث أمرهم اللّه تعالی به، ولا یدّبر العبد لنفسه تدبیراً و جمله اشتغاله فیما أمره اللّه تعالی به ونهاه عنه… فهذا أوّل درجه المتّقین[۱۹].
امام صادق ـ علیه السّلام ـ در پاسخ به پرسش درباره‌ی حقیقت بندگی، فرمود: حقیقت بندگی سه چیز است: این که بنده در آن چه خداوند به او عطا فرموده است برای خود مالکیتی قائل نباشد; زیرا بندگان مالک چیزی نیستند، مال را متعلّق به خدا می‌دانند و آن را هر جا که خدای تعالی فرمان داده است به مصرف می‌رسانند. بنده برای خود تدبیر و چاره اندیشی نمی‌کند و تمام اشتغالش به چیزهایی است که خدای تعالی او را به انجام آنها فرمان داده یا از آنها بازداشته است… این نخستین درجه‌ی پرهیزگاران است.
۱۹ـ قال الامام علی ـ علیه السّلام ـ العبودیه خمسه اشیاء: خلاء البطن، و قرائه القرآن، و قیام اللیل، و التضرّع عند الصبح و البکاء من خشیه‌ الله.[۲۰]
امام علی ـ علیه السّلام ـ : بندگی در پنچ چیز است: اندرون از طعام تهی داشتن، قرآن خواندن، شب را به عبادت گذراندن و زاری کردن (به درگاه خداوند) هنگام صبح و گریستن از ترس خدا.
نقش عبادت در تکامل
۲۰ـ مصباح الشریعه: قال الصادق ـ علیه السّلام ـ : العبودیّه جوهره کنهها الرّبوبیّه، فما فقد فی العبودیه وجد فی الربوبیّه، و ما خفی عن الرّبوبیه اصیب فی العبودیه[۲۱].
مصباح الشریعه: امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: عبودیّت گوهری است که باطن آن ربوبیّت است; پس، آن چه در عبودیت نیست سود در ربوبیّت یافت گردد و آن چه در ربوبیت مخفی بماند در عبودیّت به دست آید.
۲۱ـ روی أنّ اللّه تعالی یقول فی بعض کتبه: یا بن آدم! أنا حیٌّ لا أموت، أطعنی فیما أمرتک حتّی أجعلک حیّا لا تموت. یا بن آدم! أنا أقول للشّیء: کن فیکون، أطعنی فیما أمرتک أجعلک تقول للشّی‌ء: کن فیکون[۲۲].
روایت شده که خدای تعالی در یکی از کتاب‌های خود می‌فرماید: ای فرزند آدم! من زنده‌ای هستم که هرگز نمی‌میرم; از فرمان‌های من اطاعت کن تا تو را زنده‌ای قرار دهم که هرگز نمیری. ای فرزند آدم! من به هر چه بگویم هست شو، هست می‌شود. از فرمان‌های من اطاعت کن تا تو را چنان قرار دهم که به هر چه بگویی هست شو، هست شود.

[۱۳]. قصص الأنبیاء: ۱۶۶ / ۱۹۳٫
[۱۴]. الکافی ۲ / ۸۳ / ۱٫
[۱۵]. تنبیه الخواطر: ۲ / ۱۲۰٫
[۱۶]. الکافی: ۲ / ۸۳ / ۴٫
[۱۷]. ارشاد القلوب: ۲۰۵٫
[۱۸] . عیون أخبار الرضا ـ علیه السّلام ـ :۱/۱۵۰/۵۱٫
[۱۹]. مشکاه الأنوار: ۳۲۷٫
[۲۰] . مستدرک الوسائل: ۱۱/۲۴۴/۱۲۸۷۵٫
[۲۱]. مصباح الشریعه: ۵۳۶٫
[۲۲]. مستدرک الوسائل: ۱۱ / ۲۵۸ / ۱۲۹۲۸٫