چرا انسان منتگذاری میکند و موجبات ابطال یا احباط عمل را فراهم میآورد؛ چه چیزی سبب میشود تا انسانی هنگام عمل خیر و صالح، با منتگذاری، کار نیک خویش را فاسد و باطل سازد یا پس از انجام درست در همان محدوده زمانی یا سالها پس از آن، با منتگذاری آثار آن را بیتاثیر و بیارزش نماید؟
خداوند در آیات قرآن به عوامل منتگذاری اشاره میکند که برخی از آنها عبارتند از:
۱- وسوسههای شیطانی: شیطان، موجب روی آوری انسان، به اموری چون منتگذاری و ریاکاری در کارهای خیر میشود. اصولا ابلیس سوگند خورده تا انسان را گمراه کرده و از بهشت محروم سازد. بر این اساس همه تلاش ابلیس و شیطان پیرو او بر این است تا کارهای خیر او را ابطال و یا احباط کنند. (ناس، آیه ۵؛ حجر، آیه ۳۹؛ نساء، آیه ۳۸)
۲- کفر به خدا: از دیگر عوامل منتگذاری در انسانها، کفر به خدا است که در آیاتی از جمله آیه ۲۶۴ سوره بقره و ۳۸ و ۳۹ سوره نساء به آن اشاره و توجه داده شده است. انسانهای کافر به خدا با ریاورزی و منتگذاری، کارهای نیک و صالح خویش را تباه میسازند.
۳- کفر به قیامت: ایمان نداشتن به قیامت و وعدههای الهی، منشأ منتگذاری و ریاکاری در انفاق و صدقات و کارهای نیک و خیر است. (بقره، آیه ۲۶۴)
۴- فخرفروشی: انسانی منت میگذارد که بخواهد فخر بفروشد و تفاخر بورزد؛ زیرا اگر تفاخری نداشته باشد نیازی به ریاکاری و منتگذاری نیست.
۵- تحقیر: گاه انسان در هنگام عمل به قصد تحقیر کار خیری انجام میدهد و بر شخص منت میگذارد و گاه پس از مدتی این حقارت را نشان میدهد و به قصد تحقیر، یادآور کار خیری میشود که در حق او انجام داده است. (شعراء،آیه ۱۸)
۶٫ غرور و تکبر: کسی که منت میگذارد میکوشد تا اینگونه غرور و تکبر خویش را به نمایش گذارد.
۷٫ زیاد شماری: برخی از افراد منت میگذارند، زیرا کار نیک خویش را زیاد میشمارند. اگر انسان بداند که هر کاری هر چند زیاد باشد در برابر نعمتهای الهی هیچ است، هرگز کارش را زیاد نمیشمرد تا منتگذار کسی باشد.
امام صادق(ع) میفرمایند: کار خیر و خدمت به ضعفا با سه چیز تکمیل می شود: اول اینکه از طرف انجامدهنده، کوچک و ناچیز به حساب آید. دوم اینکه مخفی و نهانی باشد. سوم اینکه در انجام آن سرعت و عجله به عمل آید. پس زمانی که آن را کوچک شمری پیش کسی که آن کار را برای او انجام می دهی آن را بزرگ شمردهای، وقتی آن را مخفی و نهانی انجام دادی آن عمل نیک و انفاق را تمام و تکمیل کردهای و زمانی که در انجام آن سرعت و شتاب کردی، آن را برگیرنده، گوارا نمودهای و اگر چنانچه آن کار خیر و انفاق را بدون این شرایط انجام دهی، در حقیقت آن را از بین برده و نابود ساختهای. خداوند در قرآن میفرماید: و لا تمنن تستکثر: به هنگام انفاق، منت مگذار و آن را بزرگ مشمار. (مدثر، آیه ۶) از امام باقر(ع) در رابطه با این آیه نقل شده است که فرمود: لا تعطی العطیهً تلتمس اکثر منها:چیزی نبخش که از گیرنده بیشتر از آنچه بخشیدهای، طلب کنی. (بحارالانوار، ج، ۹۶، ص ۱۴۴)
موضوعات: اجتماعی, نکته های ناب
[شنبه 1395-03-08] [ 09:46:00 ق.ظ ]