پیامبر اسلام (ص) پس از بعثت مأموریت خود را به تدریج و در سه مرحله انجام داد:

الف) دعوت پنهانی

پیامبر تا سه سال دعوت خود را آشکار نکرد. چون زمینه برای آن فراهم نشده بود و به طور مخفیانه با کسانی که آمادگی داشتند ملاقات می کرد و آنان را به اسلام دعوت می نمود و به تدریج افراد متعددی اسلام را پذیرفتند. نخستین کسی که اسلام را پذیرفت خدیجه همسر آن حضرت بود و نخستین مردی که مسلمان شد علی بن ابی طالب (ع) بود.(1)
خداوند در قرآن کریم از این افراد به عنوان پیشاهنگان در اسلام یاد می کند که به مقام قرب الهی رسیده اند:
وَ السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ أُولئِکَ الْمُقَرَّبُونَ فی جَنَّاتِ النَّعیم(2)
و سبقت گیرندگان مقدمند؛ آنانند همان مقربان [خدا]، در باغستانهای پرنعمت.(3)
در این مرحله پیامبر و مسلمانان که گروه اندکی بودند، دین خود را از مشرکان مکه پنهان می کردند و حتی نمازهای خود را مخفیانه می خواندند. در تواریخ نقل شده که در آغاز اسلام هنگامی که وقت نماز می رسید، پیامبر به یکی از دره های مکه می رفت و علی بن ابی طالب نیز به دور از خویشان، با او همراه بود و پس از اتمام نماز برمی گشتند؛ تا اینکه زید بن حارثه مسلمان شد و او نیز با پیامبر و علی نماز می خواند.(4)

ادامه »

در اغلب منابع روايي اين حديث اين گونه آمده است كه «علماء امتي كانبياء بني اسرائيل؛ علماي امت من به مانند انبياي بني اسرائيل مي باشند» (بحار، ج 2، ص 22 - غوالي الئالي، ج 4 ، ص 77). گرچه به اين گونه نيز در برخي موارد نقل شده است كه «علماء امتي افضل من انبياء بني اسرائيل؛ علماي امت من افضل از انبياي بني اسرائيل اند». در هر صورت اين روايت به صورت مسند نقل نشده و در هر جا نقل شده است به صورت مرسل مي باشد؛ يعني سلسله راويان آن تا معصوم ذكر نشده گرچه اين گونه روايات از نظر سندي ضعيف محسوب مي شوند ولي برخي از فقها اين روايت را نقل كرده اند و آن را پذيرفته اند. در توجيه اين كه چگونه علماي امت پيامبر به مانند انبياي بني اسرائيل اند و يا افضل آنان برخي اين گونه گفته اند كه مراد از علماء در اين روايت ائمه معصومين(ع) مي باشند. برخي نيز اين گونه توجيه كرده اند كه همانندي علما با انبياي بني اسرائيل در رتبه و مقام نمي باشد بلكه در اين جهت كه همان گونه كه علماي بني اسرائيل هر كدام وظيفه هدايت گروه و بخشي را بر عهده داشتند و حجت خداوند بر آنها بودند. علماي امت پيامبر(ص) نيز به عنوان حجت از طرف حجت الله كه پيامبر و ائمه معصومين اند زعامت و مرجعيت مردم را به عهده دارند و در زمان غيبت معصومين وظيفه هدايت و زعامت را از جانب آنان بر عهده دارند، همان گونه كه انبياي بني اسرائيل نيز دعوت كننده و مبلغ شريعت حضرت موسي(ع) بوده اند. البته اين توجيه با آن نقل كه مي گويد علماي امت من به مانند انبياء بني اسرايئل اند، سازگارتر است. اما مي توان گفت:ارزش وبرتري واقعي به مقام علمي است واز انجا كه علمائ اسلام علم خود را از پيامبر وامامان (ع) گرفته اند مقام انها مي تواند از پيامبران گذشته بيشتر باشد.

ادامه »

درباره آيين پيامبر اسلام (ص) پيش از نبوت چند نظر وجود دارد :
1. برخي او را پيرو آئين مسيح(ع) مى‏دانند، چرا كه قبل از بعثت پيامبر(ص) آئين رسمى و غير منسوخ آئين او بوده است.
2. برخي او را پيرو آئين ابراهيم(ع) مى‏دانند، چرا كه او «شيخ الانبياء» و پدر پيامبران است و در بعضى از آيات قرآن، آئين اسلام به عنوان‏ آئين ابراهيم معرفى شده است(حج، آيه 78). گرايش حنيفى از گرايش‏هاى شناخته شده در مكه بود و به ويژه در ميان بنى هاشم و ديگر تيره‏هاى‏قريش افرادى خود را ابراهيمى مذهب مى‏دانسته‏اند و گفته ابن اسحاق كه پيامبر پيش از بعثت بر دين قومش بود را مى‏توان در اين‏راستا تفسير كرد.( سيره رسول خدا، رسول جعفريان، ص 253)
3. بعضى نيز گفته اند مى‏دانيم آئينى داشته است اما آيين او بر ما روشن نيست!
4. اينكه پيامبر(ص) شخصاً برنامه خاصى از سوى خداوند داشته كه بر طبق آن عمل میكرده‏ است و در حقيقت اين آئين مخصوص‏ خودش بوده است، و اين آيين تا زمانى كه اسلام بر او نازل گشت، ادامه داشت. شاهد اين سخن حديثى است كه در نهج البلاغه ‏آمده‏است كه مي گويد: «و لقد قرن الله به صلى الله عليه و آله من لدن ان كان فطيما اعظم ملك من ملائكته يسلك به طريق المكارم ومحاسن اخلاق العالم ليله و نهاره…؛( نهج البلاغه فيض الاسلام، جز 4، خطبه 234، بند 61 ص 811 چاپ وزيرى ؛ نهج البلاغه صبحى صالح، خطبه 192 ص 300 ) خداوند از آن زمان كه رسول خدا از شير بازگرفته شد بزرگترين فرشته اش را قرين وى‏ساخت، تا شب و روز او را به راههاى مكارم، و طرق اخلاق نيك سوق دهد».

ادامه »

یكی از مشكلات رخدادهای تاریخی عدم شفافیت آن است؛ از این رو مورخان معمولاً در میان مسایل تاریخی اختلاف نظر دارند. ظهور پیامبران از خاور میانه و علل ظهور آنها از منطقه باختر و خاور دور، از مسایل تاریخی است كه ابهام داشته و قضاوت دربارة آن مشكل است.
مورخان درخصوص ظهور همه پیامبران از منطقه خاور میانه اختلاف دارد. برخی عقیده دارند كه همه پیامبران از خاور میانه ظهور نكرده اند؛ زیرا پیامبران اختصاص به سرزمین و قوم خاصی ندارند.
طبق آموزه های اسلامی همه امت ها از خود پیامبر داشته اند و قرآن فرمود: “و لقد بعثنا فی كلّ أمة رسولاً أنِ اعبدوا الله و اجتنبوا الطاغوت؛ در هر امت پیامبری فرستادیم (تا به مردم بگویند) كه خدا را بپرستید و از بت اجتناب كنید".
برخی از مورخان باور دارند كه پیامبران از مناطق معتدل ظهور نموده اند، زیرا در مناطق معتدل به دلیل ظهور دانش ها و صنعت، بیشتر زمینة كمال انسان ها فراهم شده و آمادة پذیرش پیامبران هستند. ابن خلدون از طرفداران این نگرش است. وی می‌نویسد: حتی بعثت پیامبران بیشتر در نواحی معتدل بوده و ما خبر بعثت پیامبری را در اقلیم جنوبی و شمالی نیافته ایم، از آن جهت كه پیامبران باید از نظر خلقت، كاملترین افراد باشند تا پیامی كه از جانب خدا می آورند، مورد قبول واقع شود. بر این اساس معلوم نیست كه همه پیامبران در منطقة خاوری ظهور نموده باشند.
البته پیامبران اولوالعزم و صاحب شریعت و كتاب آسمانی، از شرق میانه برخاستند. نوح(ع) از عراق برخاست و مركز دعوت ابراهیم(ع) عراق و شام بود، و به مصر و حجاز نیز سفر كرد. موسی(ع) از مصر برخاست.
آیت الله مكارم در خصوص علل ظهور پیامبران از خاور میانه می نویسد: با توجه به وضع پیدایش جوامع بشری،‌ و ظهور تمدّن انسانی، این مسئله جای شگفتی نیست، زیرا مورخان بزرگ جهان تصریح می كنند كه مشرق زمین (مخصوصاً شرق میانه) گهواره تمدن انسانی است و منطقه ای كه به نام هلال خصیب است.

ادامه »